بسم الله الرحمن الرحیم
افکار عمومی یا افکار رسانه ساخته؟
افکار عمومی یکی از مؤثرترین نیروهای اجتماعی است که میتواند بر تصمیمگیریهای سیاسی، فرهنگی و اقتصادی یک جامعه اثر بگذارد. اما سؤال اساسی اینجاست: آیا این افکار حاصل تجربه و اندیشه آزاد افراد است یا نتیجهای که رسانهها با برنامهریزی دقیق شکل دادهاند؟
۱. تعریف افکار عمومی
افکار عمومی مجموعه باورها، نگرشها و احساساتی است که اکثریت مردم نسبت به موضوعات مشترک دارند. این باورها میتوانند بهطور طبیعی شکل بگیرند یا بر اثر نفوذ عوامل بیرونی، مثل رسانهها، تغییر کنند.
۲. نقش رسانه در شکلدهی
رسانهها از طریق انتخاب موضوعات خبری، لحن روایت، تکرار پیامها و ایجاد چارچوبهای خاص، بر ذهن مخاطب نفوذ میکنند. برای مثال، تمرکز رسانه بر یک حادثه خاص میتواند باعث شود مردم آن را مهمتر از دیگر مسائل بدانند، حتی اگر در واقع اهمیت کمتری داشته باشد.
۳. افکار عمومی طبیعی در برابر رسانهساخته
افکار عمومی طبیعی زمانی شکل میگیرد که مردم بر اساس تجربههای شخصی، گفتوگوهای آزاد و تبادل اندیشهها به نتیجه برسند. اما افکار رسانهساخته محصول فرایندی است که اطلاعات گزینششده و پیامهای هدفمند به مخاطب ارائه میشود تا واکنش مشخصی ایجاد کند.
۴. تشخیص تفکیک
یکی از چالشهای امروز، تشخیص این است که آیا با افکار واقعی مردم روبرو هستیم یا با تفکری که رسانهها ساختهاند. آگاهی و سواد رسانهای میتواند به افراد کمک کند مقایسه کنند که چه میزان از باورشان محصول تجربه شخصی است و چه اندازه تحت تأثیر محتواهای رسانهای شکل گرفته.
۵. نتیجهگیری
در جهانی که حجم اطلاعات بسیار زیاد و سرعت انتقال آن بالاست، مرز میان افکار عمومی و افکار رسانهساخته بهراحتی قابل تشخیص نیست. تنها با ارتقای آگاهی، خودآزمایی فکری و استفاده از منابع متنوع، میتوان از نفوذ ناخودآگاه رسانهها کاست و به اندیشهای آزادتر نزدیک شد.
گرد آورنده : واحد تحقیق و پژوهش موسسه فرهنگی قرآن و عترت اسوه تهران