انواع بیماری بخاطر تغذیه نامناسب

غذا به عنوان منبع تولید انرژی در بدن، اگر دچار آلودگی های میكروبی باشد، می تواند منشاء بیماری های مختلف و در رأس آنها بیماری های گوارشی و مسمومیت های غذایی باشد.
مسمومیت های غذایی هم در ارتباط با غذاهای مانده و آلوده بروز می كنند؛ به دلیل آنكه غذاها به طور بهداشتی تهیه نمی شوند و ما بر مراكز تولید غذا و رستوران ها كنترل واقعی نداریم. یعنی هر كس كه بیكار مانده در زمینه تغذیه كار می كند و خیلی از افراد از اصول بهداشتی غذا آگاهی ندارند و برخی از آنها هنگامی كه از نظرابتلا بیماری های انگلی بررسی می شوند، بیش از یك انگل دارند و می توانند آلودگی و بیماری های انگلی را از طریق دست به دیگران انتقال دهند. به عبارت دیگر هم در تولید مواد غذایی و هم در توزیع آن نكات بهداشتی را رعایت نمی كنیم. در بسیاری موارد مواد غذایی كنسرو شده كه خراب می شوند، از رده خارج نمی شوند كه بسیار خطرناك هستند. همین طور كشك هایی كه در ظرف های مخصوص نگهداری می شوند، اگر دچار فساد و آلودگی شوند، می توانند باعث بیماری های مهلكی مثل بوتولیسم -كه یك بیماری خطرناك و كشنده است- بشوند.

تب روده یا تیفوئید یا حصبه هم از بیماری های خطرناكی است كه از طریق آب و غذای آلوده انتقال می یابد و با توجه به مقاومت آنها نسبت به آنتی بیوتیك در سال های اخیر، مشكلات زیادی را برای مبتلایان به همراه دارند. این میكروب ها از طریق آب و غذا انتقال می یابند كه می توانند در افراد به خصوص نزد كودكان سبب ایجاد اسهال های شدید و بیماری های عفونی خطرناك شوند.
لازم به ذكر است حصبه به وسیله آب آلوده ایجاد می شود و معمولا از بیمار به فرد دیگر انتقال پیدا می كند و اگر چنین اتفاقی بیفتد فقط به دلیل عدم رعایت بهداشت است. نكته دیگر اینكه به دلیل باورهای غلط در مردم و حتی برخی از پزشكان و پرستاران، بیماران تیفوئیدی را چنان از خوردن غذا محروم می كنند كه منجر به سوء تغذیه شدید و مرگ آنها می شود.( مثلا می گویند بیمار حصبه ای نباید نان بخورد. )

تب مالت یكی از بیماری های مهمی كه از طریق خوردن مواد آلوده در ایران شیوع دارد، همان طور كه می دانید تب مالت یك بیماری مشترك بین انسان و دام است. میكرب این بیماری در گوسفند، بز، گاو، و در حیوانات دیگری مثل خوك و سگ می تواند ایجاد بیماری كند و انسان به طور اتفاقی در تماس با این حیوانات و با مصرف مواد آلوده و بیشتر شیر نجوشیده، به این میكروب آلوده می شود.معمولا پنیر را باید سه ماه در آب نمك نگه دارند و بعد توزیع كنند كه این اصل رعایت نمی شود. به هر حال مصرف پنیر آلوده، سبب بیماری تب مالت در انسان می شود. یكی از بیماری های مهمی كه از طریق آب و مصرف غذای آلوده برای انسان ایجاد شود، اسهال های آمیبی است كه آن هم در تمام فصول وجود دارد و در غالب شهرها شیوع دارد، ولی در فصل تابستان شایع تر است.
توكسوپلاسموز همین طور مصرف جگر نیم پز گوسفند منجر به بیماری " توكسوپلاسموز " می شود كه كیست انگل وارد معده انسان می شود و تحت تاثیر اسید معده باز می شود و انگل آزاد می شود و از طریق مخاط روده جذب و وارد كبد می شود و وارد غدد لنفاوی می شود. اگر خانم بارداری دچار این بیماری شود، این انگل را به جنین می رساند و در جنین ایجاد بیماری مغز و اعصاب می كند و می تواند منجر به گرفتاری مركز عصبی حساس چشم و مغز شود كه یكی از بیماری های ایجاد كننده سقط در زمان حاملگی است.
كرمك یا اکسیور بیماری انگلی دیگری كه از طریق تغذیه منتقل می شود، كرمك است كه در تمام كشورهای متمدن و عقب مانده شیوع بسیار دارد و در بچه ها بیشتر از بالغین است.بیماری های انگلی از نوع كرم های كدو و قلاب دار نیز در رابطه با تغذیه ایجاد می شود.

نقش تغذیه در بیماری های عفونی

بیماری كه تب دارد ممكن است به علت دردهای گلو و دستگاه گوارش نتواند به مقدار كافی غذا بخورد و یا ممكن است به علت اختلال در سطح هوشیاری او، نتواند از راه دهان تغذیه مناسبی داشته باشد.
متاسفانه یكی از نكاتی كه همیشه فراموش می شود تغذیه این بیماران است. در حالی كه از همان ابتدا باید فكر كنیم بیمار چقدر كالری احتیاج دارد و این كالری را محاسبه و تأمین كنیم.؛ و بعد به ازاء هر درجه تب حساب كنیم، چقدر كالری و آب نیاز دارد.
یكی از تفكرات غلط در مورد بیماران تب دار این است كه به بیمار حصبه ای نباید نان داد. در حالی كه اگر بخواهیم بر بیماری او غلبه كنیم، باید او را از نظر غذایی تقویت كنیم كه در این صورت حتی با ندادن دارو، بیمار بعد از یكی دو هفته خوب خواهد شد. پس می توان گفت كه چیزی كه بیمار حصبه ای را از بین می برد سوء تغذیه است؛ یعنی محروم كردن او از خوردن گوشت، نان و میوه كه اصلاً كار درستی نیست. بلكه باید هر چه اشتهای بیمار طلب می كند در اختیارش بگذاریم. در مورد سرماخوردگی نیز همین باورهای غلط وجود دارد. البته ما می دانیم بعضی از مواد غذایی و میوه ها مثل خربزه و انگور تشدید كننده حالت سرماخوردگی هستند و اگر بیمار حساسیت نشان بدهد و گلویش ناراحت شود، بهتر است این مواد غذایی را نخورد. ولی به طور عام و از نظر علمی محدودیتی نداریم. بیماری كه سرماخورده است ، باید سبزی ، مواد پروتئینی و مواد كربوهیدراتی را به مقدار كافی مصرف كند . مگر اینكه بیماری خاصی مثل دیابت و یا اوره داشته باشد كه توصیه می كنیم مواد قندی و مواد گوشتی را كمتر مصرف كند. همچنین كودكان یا حتی بزرگسالان وقتی دچار اسهال می شوند، بهتر است شیر مصرف نكنند. البته تغذیه با شیر مادر در در زمان اسهال كودك ضرری ندارد.در بیماران مزمن عفونی مثل مسلولین و بیمارانی كه دچار یك بیماری مزمن هستند و عفونت یك عارضه ثانویه در آنهاست ( مثلا بیماران سرطانی یا بیمارانی كه فلج هستند ) كاهش قدرت عضلانی و لاغری آنها قبل از آن كه مربوط به بیماری شان باشد، مربوط به سوء تغذیه است. یعنی باید در هر شرایط غذای كافی به آنها برسانیم.
با بالا رفتن یک درجه سانتی گراد حرارت بدن، ۱۳ درصد متابولیسم بدن افزایش می یابد. بنابراین مصرف آب و مایعات و غذا در حجم کم و دفعات بیشتر توصیه می شود.
در مرحله حاد بیماری و هنگام تب ممکن است سدیم و پتاسیم به مقدار زیادی و به صورت عرق از بدن دفع شود. بر این اساس مصرف سوپ حاوی نمک برای جبران سدیم ضروری است. رژیم غذایی حاوی میوه مانند موز، آلو، زرد آلو، طالبی، کیوی، پرتقال، سبزی هایی همچون اسفناج، جعفری، لوبیا، سبوس گندم، هویج، کدو حلوایی، گوجه فرنگی و سیب زمینی، شیر و ماست و دوغ برای تامین پتاسیم توصیه می شود.
همچنین باید توجه کرد که در یک فرد بیمار میزان نیاز به پروتئین افزایش می یابد. بنابراین تامین پروتئین روزانه به ویژه از منابع حیوانی مانند انواع گوشت ها اعم از گوشت قرمز، مرغ، ماهی، طیور، انواع لبنیات پاستوریزه مانند پنیر، شیر، ماست، کشک و دوغ و تخم مرغ توصیه می شود.
در عین حال نوشیدن آب آشامیدنی سالم و سایر مایعات مانند شیر و دوغ به عنوان بهترین نوشیدنی ها در زمان بیماری توصیه می شود تا بخشی از انرژی، پروتئین، بعضی ویتامین ها و مواد معدنی لازم بدن را تامین کند. نوشیدن مایعات به اندازه کافی و فراوان به دفع سموم و حفظ ایمنی مناسب بدن کمک می کند.

ویروس کرونا چیست؟

کروناویروس‌ خانواده ی بزرگی از ویروس‌ها هستند که از سرماخوردگی معمولی تا بیماری‌های شدیدتری مثل سارس و مرس (نوعی آنفولانزا) را شامل می شوند. این ویروس ها که برای اولین بار در سال ۱۹۶۵ کشف شدند، به طور طبیعی در میان پستانداران و پرندگان وجود دارند. آخرین نوع این ویروس، یعنی همان ویروسی که در حال حاضر به شدت در حال انتشار است، برای اولین بار سر و کله اش در ووهان چین پیدا شد.

علائم بیماری کرونا چیست؟

علائم این بیماری بسیار شبیه به آنفولانزا یا سرماخوردگی معمولی است که با تب بالا، سرفه، سردرد و تنگی نفس همراه است . هرچند در موارد شدیدتر منجر به مشکلات تنفسی و مرگ می شود.

این ویروس چگونه منتشر می شود؟

با اینکه راه انتقال ویروس ها به هم شبیهند، اما بر حسب اندازه روش های انتقال متفاوتی دارند. خبر خوش اینکه ویروس کرونا جزو ویروس های سنگین است. در نتیجه نمی تواند فاصله های خیلی طولانی را طی کند و از فیلترهای ریز هم عبور نمی‌کند. از جمله روش های انتقال آن می توان به تماس مستقیم با قطره‌های تنفسی فرد مبتلا (ازطریق سرفه و عطسه) و تماس با سطوح آلوده اشاره کرد.
درست است که شیوع این بیماری بالاست و هر فردی را ممکن است آلوده کند، اما سیستم ایمنی بدن نقش مهمی در ابتلا به این بیماری دارد. یک فرد با سیستم ایمنی قوی این خطر را همانند یک سرماخوردگی معمولی رد می کند. اما افرادی که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند، در خطر بیشتری هستند. آسیب پذیرترین گروه ها عبارتند از: گروه های سنی بالای ۷۰ سال گروه های سنی پایین ۲ سال افراد دیابتی مبتلایان به مشکلات ریوی مبتلایان به مشکلات کلیوی افرادی که به هر دلیلی کورتون مصرف می کنند زنان باردار زنان شیرده بیماران مبتلا به ایدز و یا هر بیماری دیگری که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند.

تغذیه چه نقشی در برابر این بیماری دارد؟

رابطه مستقیمی بین نوع تغذیه و سیستم ایمنی بدن وجود دارد. سیستم ایمنی مجموعه ای از سلول ها و اجزایی است که باعث حفاظت بدن در برابر بیماری ها شده و در صورت بروز بیماری باعث بهبودی و سلامتی می شود. وظیفه ی اصلی سیستم ایمنی تخریب باکتری ها، ویروس ها و انگل ها می باشد. نقش دیگر سیستم ایمنی از بین بردن سلول های آسیب دیده و یا غیرنرمال است. تغذیه ی سالم می‌تواند مقاومت بدن را بالا ببرد و ما را در مقابل بسیاری از بیماری‌ها محافظت کند. مواد معدنی و ویتامین هایی همچون ویتامین C، D، زینک و سلنیوم موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می شوند. ویتامین D به طور طبیعی در نور خورشید وجود دارد و به صورت رایگان می توانید آن را دریافت کنید. عقیده بر این است که ویتامین C باعث افزایش تولید گلبول‌های سفید خون (که کلید مبارزه با عفونت در بدن است) می شوند. ویتامین C در این مواد غذایی به میزان فراوان وجود دارد: گریپ‌فروت پرتقال نارنگی لیمو شیرین لیمو ترش فلفل دلمه ای انواع کلم آویشن جعفری کیوی آناناس نکته ی مهم دیگر این است که در مصرف کربوهیدرات (قند) باید اصل تعادل رعایت شود چرا که دریافت کم و یا زیاد کربوهیدرات، هر دو باعث اختلال در فعالیت سیستم ایمنی بدن می شود. منابع غذایی امگا۳ (مثل روغن سویا، روغن کانولا، ماهی و …) نیز باعث افزایش سطح ایمنی می شوند و خاصیت ضدالتهابی دارند. ویتامین های A ، D ،E ،B ، C و عناصر روی و سلنیوم در فعالیت و تنظیم سیستم ایمنی نقش دارند، بنابراین مصرف منابع غذایی آن ها و یا مکمل این ویتامین ها برای تقویت سیستم ایمنی باید مصرف شوند.
یکی از علائم بیماری کرونا تب بوده و تب نشان‌دهنده وجود یک نوع عفونت در بدن است. عفونت‌ها منجر به افزایش متابولیسم بدن، تجمع مواد سمی در بدن، اختلال در تعادل آب بدن، اختلال گوارشی، از بین رفتن پروتئین‌های نسوج که حاصل آن دفع اَزُت از بدن است، می‌شوند. بنابراین در مراقبت تغذیه‌ای بیماری‌های عفونی اولویت با تامین انرژی، پروتئین، ویتامین‌ها و املاح است.

انواع ویتامین های مورد نیاز بدن در زمان بیماری عفونی (کرونا – بیماریهای ریوی )

ویتامین A: کمبود این ویتامین منجر به تضعیف سیستم ایمنی بدن می شود. ویتامین A به جذب، هضم و ذخیره آهن در بدن کمک می کند و کمبود آن منجر به کم خونی ناشی از فقر ویتامین A می شود که باید از طریق منابع غذایی حاوی آن تامین شود. منابع غذایی آن به دو شکل منابع غذایی حیوانی و گیاهی است. منابع غذایی حیوانی از قابلیت جذب بهتری نسبت به منابع گیاهی برخوردار هستند. منابع حیوانی به فرم فعال ویتامین A عمدتا در جگر، قلوه، زرده تخم مرغ، شیر و لبنیات پرچرب و کره وجود دارد. منابع گیاهی به فرم کارتنوئیدها و به ویژه بتاکاروتن است. بتاکاروتن هم یک آنتی اکسیدان قوی است که به تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از ابتلا به انواع بیماریهای غیر واگیر کمک می‌کند و عمدتا در میوه های رنگی و سبزیهای زرد و سبز نظیر اسفناج، کاهو، هویج، کدو حلوایی، زرد آلو، طالبی، موز، انگور، خربزه، خرمالو و انواع مرکبات است.
ویتامین E: علاوه بر داشتن فعالیت آنتی اکسیدانی، به عملکرد سیستم ایمنی بدن نیز کمک می‌کند. این ویتامین در روغن برخی از گیاهان یافت می‌شود. روغن جوانه گندم، روغن فندق، روغن کانولا، روغن گلرنگ، روغن بادام، روغن هسته انگور و روغن آفتابگردان از اصلی‌ترین منابع این ویتامین به‌ شمار می‌آیند. انواع آجیل مانند فندوق، بادام، گردو و مواد غذایی مانند اسفناج، کلم پیچ، سویا و سیب زمینی نیز دارای مقادیری از این ویتامین هستند. به یاد داشته باشید مکمل ویتامین E مصرف نکنید.
ویتامین D: دریافت مناسب این ویتامین از منابع غذایی مانند ماهی های چرب، لبنیات و زرده تخم مرغ و قرار گرفتن در مقابل نور آفتاب به صورت روزانه، در افزایش سطح ایمنی بدن کمک می کند.
ویتامین C: علاوه بر اینکه به عنوان یک آنتی اکسیدان است، مصرف این ویتامین باعث جذب بهتر آهن در بدن می‌شود. نگهداری طولانی مدت در یخچال، پختن، گرمای هوا، نور و دخانیات باعث از بین رفتن این ویتامین می‌شوند. منابع این ویتامین عبارتند از انواع فلفل، سبزی های برگ سبز مانند اسفناج و سبزی خوردن، توت فرنگی، گریپ فروت، گوجه فرنگی، انبه، لیمو، انواع کلم، سیب زمینی، هندوانه، مرکبات، کیوی و دیگر میوه‌ها و سبزی‌ها. اما شواهدی مبنی بر مصرف مکمل آن در درمان بیماری ویروس کرونا وجود ندارد.
ویتامین های گروه B: در تب نیاز بدن به انرژی افزایش می یابد و برای متابولیسم و سوخت و ساز نیاز به ویتامین های گروه B افزایش می یابد که باید از منابع غذایی از جمله مصرف کافی سبزی ها به ویژه برگ سبز و میوه ها، شیر و لبنیات، گوشت، دل و جگر، زرده تخم مرغ، غلات سبوس دار، حبوبات و مغزها تامین شود.
ویتامین B۱۲: کمبود این ویتامین باعث پیشرفت سریع عفونت های ویروسی می شود. توصیه به تامین این ویتامین از طریق منابع غذایی آن مانند پروتئین های حیوانی از جمله گوشت قرمز، ماهی و ماکیان، تخم مرغ و لبنیات است.
آهن: کمبود آهن باعث آسیب و تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود. آهن در منابع گیاهی و منابع حیوانی یافت می‌شود. منابع حیوانی مانند گوشت قرمز، مرغ و ماهی حاوی آهن "هُم" است و منابع گیاهی مانند انواع سبزی ها، حبوبات، میوه های تازه و خشک شده و غلات کامل آهن "غیر هُم" دارند. در عین حال تخم مرغ هم اگرچه جزو منابع حیوانی آهن است، اما آهن آن غیر هُم است. اگر منابع غذایی آهن به همراه غذاهای حاوی ویتامین c مصرف شوند، جذب آهن افزایش می‌یابد.

روی (Zn): از نشانه‌های کمبود روی اختلالات ایمنی است و غذاهای غنی از روی شامل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، غلات کامل، حبوبات و تخم مرغ است.