Fa 
En 
بسم الله الرحمن الرحیم
/زندگینامۀ سعدی/
• نام¬های دیگر:
استاد سخن، پادشاه سخن، اَفصَح المُتکَلّمین، شیخ اَجل، استاد.
• مشخصات:
- ابومحمد مُشرف الدین مُصلح بن عبدالله بن مُشَرَّف، با نام شاعرانۀ «سعدی»، بزرگترین غزل سرای زبان فارسی است که می توان گفت چیره تر از او بر زبان فارسی، هنوز پیدا نشده است!
- سعدی متولد سال 615 قمری در شیراز بود و در سال 690 قمری در سن 75 سالگی در همان شهر، چشم از جهان فروبست.
- سعدی استاد سخن است، چون فنون ادبی را در زبان فارسی، طوری به کار گرفته که انگار مُعجزه در زبان رُخ داده است.
- سعدی در دانشگاه نظامیۀ بغداد تحصیل کرد که می¬توان گفت در آن دوران، حُکم آکسفورد امروزی را داشته است. او پس از تحصیل، از طرف دانشگاه به عنوان «خطیب» به جهان¬گردی پرداخت و به مناطق مختلف ایران و جهان سفر کرد و در این دوران، بوستان و گلستان را به تحریر در آورد.
- هم لطیف ترین غزل های عاشقانه از آن سعدی است و هم دلنشین ترین حکایت ها و نصیحت ها در بوستان و گلستان او وجود دارند.
- سعدی در دوره خوارزمشاهیان و ایلخانان زندگی می کرد. او از معدود شعرای بزرگی است که رابطه اش با حاکمیت و دربار، خوب بود. او حتی لقب شاعرانۀ خود را از نام یکی از فرزندان فرماندار شیراز به نام «سعد بن ابوبکر» برداشت کرده است.
- ایجاز و اختصار، مهمترین تکنیک های ادبی است که در اشعار سعدی دیده می شوند. او گاهی یک داستان کامل را با یک بیت بیان کرده است.
- سعدی هرگز دچار فقر و بدبختی نبود و همیشه مورد حمایت شاهان و فرماندهان بود.
- سعدی در زمانی که زنده بود هم بسیار معروف بود و خودش و آثارش را از هند تا آسیای میانه می شناختند.
- سبکِ شعری سعدی، سبک «عراقی» است که در آن روزگار، سبکِ شعری همۀ شعرا بوده است. سبک عراقی از لحاظ زبانی بسیار نرم و لطیف است و اگرچه در این سبک، راه برای ورود بیشتر واژگان و ترکیبات عربی باز شده است، اما خواندنی تر و دلنشین تر از سبک خراسانی است. سعدی را می توان بزرگ ترین شاعری دانست که اشعارش را به این سبک زبانی سروده است.
- سعدی 700 سال پیش به طرزی شعر سروده که هنوز به زبان ما نزدیک است! انگار زبان فارسی بدون اینکه کسی بداند، هنوز بر محور ادبیاتِ سعدی می چرخد.
- بوستان، گلستان، غزلیات و هَجویات، آثار سعدی هستند که امروز به دست ما رسیده اند.
• یک نمونه از اشعار سعدی (این شعر را هم افقی بخوانید و هم عمودی!):
از چهرۀ افروخته گُل را مَشِکَن
اَفروخته رُخ مَرو تو دیگر به چَمن
گُل را تو دِگر مَکُن خَجِل ای مَهِ من
مَشکَن به چَمن ای مَهِ من، قدرِ سخن
گردآورنده: رضا زارنجی.
منبع: مقدمۀ غزلیات سعدی؛ غلامحسین یوسفی.
