زنان نامدار شیعه(3)

بسم الله الرحمن الرحیم
زنان نامدار شیعه(3)
در ادامه مقالات گذشته، در این مقاله هم به سرگذشت کوتاه سه بانوی نامدار شیعه خواهیم پرداخت.
بانو ایشاع
ایشاع، همسر حضرت زکریا، مادر حضرت یحیی و خاله حضرت مریم است. وی، زنی صالح، نجیب، صابر، خاشع و خداترس بود. ایشان98 سال سن داشت که همسرش زکریا، رو به درگاه خداوند کرد و گفت: پروردگارا! استخانم سست شده و شعله پیری تمام سرم را فرا گرفته است و من از بستگانم بعد از خود بیمناکم و همسرم نازا است، تو به قدرتت «جانشینی» به من ببخش که وارث من و آل یعقوب باشد. (1)
خداوند نیز دعایش را مستجاب کرد و ایشاع را برای آوردن فرزند، اصلاح کرد و یحیی را به آنان بخشید (2) و علت این کار را اینگونه بیان فرمود: انهم کانوا یُسارعوُن فی الخیرات و یدعوننا رغباً و رهباً و کانوا لنا خاشعین ؛ چرا که این خانواده در نیکی ها و کارهای خیر، سرعت می گرفتند و به خاطر عشق (به رحمت) و ترس (از عذاب) ما را می خواندند و برای ما خاشع بودند.(3)
زکریا و ایشاع، هرگز گرفتار غفلت ها و غرورهایی که هنگام وصول به نعمت، دامن افراد کم ظرفیت الایمان را می گیرد، نمی شدند. در همه حال نیازمندان را فراموش نمی کردند؛ در حال نیاز و بی نیازیف فقر و غنا، بیماری و سلامت، همواره متوجه خدا بودند و همین باعث شد که ایشاع در سن 98 سالگی حامله شود و در شکم خود فرزندی را پرورش دهند که قبل از تولد با مادر سخن بگوید و آن گاه که حضرت مریم بر ایشاع وارد می شود، فرزند در رحم سجده می کند (4) و پس از تولد نیز مورد لطف خدای مهربان قرار گیرد و به وی مقام نبوت داده شود.
همین برای ایشاع بس که هم همسر پیامبر (زکریا) بود و هم در دامان پاک او فرزندی زاهد به نام یحیی پرورش یافت که برنامه های الهی زکریا را تعقیب کرد و کارهای تبلیغی پدرش را به اتمام رساند.
بانو جمیله
جمیله، فرزند عبدالله، دختری مسلمان و با ایمان بود. وی در خانواده ای که از مخالفان اسلام بودند، زندگی می کرد. حنظله، فرزند ابوعامر، که خانواده او نیز مخالف قرآن و اسلام بودند، به خواستگاری جمیله آمد و بنا شد مرامس عروسی آنها برپا شود. حنظله، جوانی مسلمان و متقی بود و چون شنید در شب عروسی آنان، پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله وسلم) به همراه عده ای از مسلمانان، از شهر خارج می شوند تا در جنگ اُحد شرکت کنند، خدمت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) رسید و گفت: امشب، شب عروسی من است و عده ای هم به برای مراسم عروسی دعوت شده اند، اگر اجازه می فرمایید من فردا صبح زود خود را به شما برسانم؟!
حضرت محمد (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: مانعی ندارد. تو امشب را بمان و صبح زود خودت را به جبهه برسان! در همان شب، جمیله در خواب دید که درهای آسمان باز شد و حنظله به آسمان رفت؛ لذا یقین پیدا کرد که شوهرش شهید می شود. صبح زود عروس و داماد از خواب بیدار شدند. حنظله قبل از آن که غسل جنابت کند، لباس جنگ خود را پوشید، اسلحه اش را برداشت و خواست با همسرش خداحافظی کند که جمیله از وی درخواست کرد تا کمی صبر کند.
حنظله به خواسته او پاسخ مثبت داد. جمیله چند نفر از همسایگان را صدا زد و گفت: شما شاهد باشید که حنظله همسر من است و اگر خداوند فرزندی به من عنایت فرمود، از اوست!
حنظله در حضور گواهان، سخن جمیله را تصدیق کرد و به سوی میدان شتافت. وقتی که به جبهه رسید، حمله شروع شده بود، بی درنگ شمشیر را از غلاف بیرون کشید و نبردی سنگین بر علیه ابوسفیان آغاز کرد و رد همان لحظات، با نیزه کافری به زمین افتاد و شربت شیرین شهادت نوشید.
پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلم) بر بالین او حاضر شده، برایش اشک ریختند و فرمودند: می بینم که فرشتگان، با آب های بهشتی که در ظرف های طلایی است، حنظله را غسل می دهند! (5)
جنگ احد به پایان رسید و مسلمانان به مدینه بازگشتند، ولی جمیله، تنها و غریب مانده بود. همه فامیل او را سرزنش می کردند! اما ایمان جمیله، او را چون کوه ثابت قدم کرده بود و جمیله دلاورانه در برابر فامیل مقاومت می کرد.
پس از مدتی، خداوند به جمیله فرزندی داد که نام او را عبدالله گذاشت و در تربیت وی زحمت زیادی کشید، تا این که عبدالله بزرگ شد و از قاریان قرآن گردید. پس از شهادت امام حسین (علیه السلام) و ماجرای حرّه، که یزد لشکری برای سرکوبی مردم مدینه فرستاده بود، عبدالله پرچم نبرد با یزید را به دست گرفت و دستور داد شهر را سنگربندی و با اسلحه از مدینه پاسداری کنند.
در این نبرد خونین، عبدالله و هشت فرزند قهرمان وی به شهادت رسیدند (6) و بدین سان جمیله، لیاقت مادر شهید شدن را نیز یافت و افتخاری بر افتخارات دیروزش افزون شد.
بانو حکیمه خاتون
حکیمه، دختر امام محمد تقی (علیه السلام) و همسر ابوالحسن محدّث (از نواده های امام سجاد علیه السلام)، از بانوان عابد، دانشمند و دارای مقام بلند معنوی و عرفانی است. این بانوی فاضله و جلیل القدر، در خدمت ائمه بود و سمت مادری برای امام زمان (عجل الله تعالی الشریف) داشت. وی که حامل اسرار اهل بیت (علیه السلام) بود پس از وفات امام حسن عسگری (علیه السلام)، واسطه و سفیر حضرت مهدی (عجل الله تعالی الشریف) شد و مردم به واسطه او، حوائج و مسائل خود را برطرف و حل می کردند .(7)
حکیمه نقش بسزایی در معرفی حضرت حجة بن الحسن (علیه السلام) به مردم زمان خود داشت و به تحقیق، مسلمان های پس از آن زمان نیز از احادیث آن بانوی محدثه، بهره ها برده اند و در شناخت مهدی موعود، گام های بلند به جلو برداشته اند .(8)
محمد بن قاسم علوی می گوید: من با گروهی از علویان به حضرت سیده حکیمه رسیدیم، همین که چشمش به ما افتاد، فرمود: آمده اید که از میلاد حجة بن الحسن (علیه السلام) سوال کنید؟
آن حضرت دیشب نزد من بود و آمدن شما را به من خبر داد. و پس از آن، داستان ازدواج نرجس با امام حسن عسگری (علیه السلام) و مراحل ولادت امام زمان (عجل الله تعالی الشریف) را برای من و همراهانم شرح داد .(9)
حکیمه در سال 274 هجری وفات یافت و در مقبره امام جواد (علیه السلام) و امام حسن عسگری (علیه السلام) در سامرا به خاک سپرده شد.

پی نوشت ها:
1- مریم (19) آیه های 4-6.
2 - انبیا ء (21) آیه 90.
3- انبیاء (21) آیه 90.
4 - ریاحین الشریعه، ج 5، ص 139.
5-اسدالغابه، ج 5، ص 416.
6 - کامل ابن اثیر، ج 3، ص 481.
7-بحارالانوار، ج 99، ص 80.
8- عیون اخبارالرضا (ع)، ص 426.
9- ریاحین الشریعه، ج 4، ص 150.

گردآورنده: واحد تحقیق و پژوهش موسسه فرهنگی قرآن و عترت اسوه تهران
منبع: شیرازی، علی: زنان نمونه، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1378