رسانه و حفظ هویت ملی

بسم الله الرحمن الرحیم

رسانه و حفظ هویت ملی
در جهان امروز، رسانه‌ها تنها ابزار انتقال پیام نیستند؛ بلکه به عنوان سازندگان معنا، هویت و ارزش‌های اجتماعی نقش‌آفرین شده‌اند. در چنین فضایی، حفظ هویت ملی—که مجموعه‌ای از باورها، زبان، تاریخ، فرهنگ و دین یک ملت را در خود دارد—نیازمند رویکردی هوشمندانه و مسئولانه در سیاست‌های رسانه‌ای است.

رسانه‌ها می‌توانند هم به تقویت هویت ملی کمک کنند و هم، در صورت عدم مدیریت فرهنگی، آن را دچار فرسایش نمایند. برای مثال، تولید محتوای مبتنی بر فرهنگ بومی و ارزش‌های ایرانی-اسلامی، موجب تقویت حس تعلق، اعتماد و همبستگی ملی می‌شود. در مقابل، انتشار بی‌رویه محتوای غرب‌محور و تقلید از الگوهای بیگانه می‌تواند موجب تضعیف بنیادهای فرهنگی و بی‌هویتی نسل جوان گردد.

نقش رسانه در تثبیت و بازآفرینی هویت
رسانه‌های ملی همچون تلویزیون، شبکه‌های اجتماعی و خبرگزاری‌ها باید از دو منظر به هویت ملی توجه کنند:

بعد تاریخی و فرهنگی: معرفی میراث، زبان، آیین‌ها و فرهنگ ادبی کشور در قالب برنامه‌ها و محتواهای جذاب و مدرن.
بعد اجتماعی و فردی: ایجاد احساس افتخار، مسئولیت‌پذیری و پیوند مشترک میان مردم از اقوام مختلف، برای تقویت وحدت ملی.
چالش‌ها و آسیب‌ها
در فضای دیجیتال کنونی، جوانان با رسانه‌های جهانی و محتوای فرافرهنگی از نقاط مختلف دنیا مواجه هستند. اگر رسانه‌های داخلی نتوانند در تولید محتوا جذاب، روزآمد و ارزش‌محور رقابت کنند، خطر «فقدان هویت فرهنگی» و «جایگزینی ارزش‌های بیگانه» افزایش می‌یابد.

راهکارهای حفظ هویت ملی در فضای رسانه‌ای
توسعه سواد رسانه‌ای در مدارس و خانواده‌ها برای درک نقادانه از محتوای دیجیتال.
حمایت از تولیدات فرهنگی بومی، مستندهای تاریخی، فیلم‌های ایرانی و آثار هنری اصیل.
حضور فعال و هوشمندانه در شبکه‌های اجتماعی با روایت‌های اصیل از فرهنگ و ارزش‌های ایرانی.
پیوند دین، هنر و فناوری در تولید محتوای رسانه‌ای جهت جذابیت و عمق فرهنگی بیشتر.
جمع‌بندی
رسانه نه دشمن هویت ملی است و نه تنها ابزار سرگرمی؛ بلکه می‌تواند به مثابه پلی میان گذشته و آینده فرهنگی ملت عمل کند. حفظ هویت ملی در عصر رسانه، یعنی تلفیق «اصالت فرهنگی» با «نوگرایی ارتباطی»، تا ایران بتواند در جهان رسانه‌ای امروز، صدای مستقل و فرهنگی خود را حفظ کند.

گردآورنده: واحد تحقیق و پژوهش موسسه فرهنگی قرآن و عترت اسوه تهران