دلایل ولادت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف)

بسم الله الرحمن الرحیم
دلایل ولادت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف):
1. پیشگویی امامان پیشین:
پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) و هر یك از امامان پیشین درباره امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) ویژگی های حضرت، رهنمودهایی به شیعیان داده و از پیش زمینه سازی كرده بودند كه شیعیان بدانند از امام حسن عسكری(علیه السلام) پسری متولد خواهد شد اما ولادتش به جهت وضع دشوار سیاسی، در خفا صورت می گیرد.
امام سجاد (علیه السلام) فرمود: «القائم منا یخفی علی النّاس ولادته حتی یقولوا لم یولد بعد؛[2] قائم ما [مهدی موعود] ولادتش بر مردم مخفی است؛ این موجب می شود كه [برخی] بگویند: او هنوز متولد نشده است.»
- عبدالله بن عطا گوید: به امام باقر(علیه السلام) عرض كردم: شیعیان شما در عراق بسیارند، تا كنون سابقه نداشته كه فردی از شما اهل البیت این اندازه پیرو داشته باشد‌ [،خوب است كه شما دست به شمشیر ببری و قیام كنی]. حضرت فرمود: "انظروا من تخفی علی النّاس ولادته فهو صاحبكم؛(1)آن مهدی موعود و قائم منتظر من نیستم. بنگرید آن كسی كه ولادتش بر مردم مخفی است. او صاحب الأمر و مهدی موعود است".

- امام صادق(علیه السلام) فرمود: "صاحب هذاالامر تخفی ولادته عن هذاالخلق(2)ولادت مهدی بر مردم پوشیده است".

- ایوب بن نوح به امام هشتم(علیه السلام) عرضه می دارد: امیدوارم كه صاحب الامر و مهدی موعود شما باشید. حضرت در پاسخ می‌فرماید: "نه آن مهدی موعود من نیستم؛ او یكی از فرزندان من است كه ولادتش مخفی است".(3)
2ـ بشارت امام حسن عسكری(علیه السلام):

امام عسكری(علیه السلام) قبل از ولادت فرزندش امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) از ولادت حضرت خبر داده بود،‌ از جمله به عمه اش "حكیمه خاتون" فرمود: "در شب پانزدهم شعبان فرزندم مهدی از نرگس خاتون متولد می شود".(4)

ـ احمد بن اسحاق می‌گوید: از امام ابو محمد حسن عسكری(علیه السلام) شنیدم كه فرمود: "حمد و سپاس خدای را كه مرا از دنیا نبرد تا این كه جانشین من و مهدی موعود را به من نشان داد. او از حیث ویژگی های جسمانی و اخلاقی و رفتاری شبیه ترین انسان ها به پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله وسلم) است. خدا مدتی وی را در حالت غیبت نگهداری می‌كند و سپس ظاهر می‌شود و جهان را از عدل و داد پر می‌كند".(5)

نیز حضرت عسكری(علیه السلام) بعد از ولادت فرزندش، خواص و نزدیكان را از تولد امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) آگاه نمود.

محمد بن علی بن حمزه گوید: از امام عسكری(علیه السلام) شنیدم :"حجت خدا بر بندگان و امام و جانشین من در پانزدهم شعبان سال 255 در هنگامة طلوع فجر متولد شد".(6)

احمد بن حسن بن اسحاق قمی می گوید: وقتی كه امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) متولد شد، نامه‌ای از امام عسكری(علیه السلام) به من رسید كه حضرت مرقوم فرموده بود: فرزندی برایم متولد شده است. این موضوع را مخفی بدار، زیرا جز برای دوستان و نزدیكان ما آن را اظهار نخواهم كرد".(7)

3ـ نشان دادن فرزند به خواص:

امام عسكری(علیه السلام) افزون بر این كه قبل از ولادت امام مهدی بشارت داد و بعد از تولد به خواص خبر داد كه مهدی موعود ولادت یافته است، گام دیگری برداشت، و آن این بود كه برای افزایش ایمان و اطمینان شیعیان، فرزندش امام مهدی را به تعدادی نشان داد.

احمد بن اسحاق می گوید: امام عسكری(علیه السلام) كودك سه ساله ای را به من نشان داد و فرمود: ای احمد، اگر تو نزد خدا و امامان گرامی نبودی، فرزندم را به تو نشان نمی دادم. بدان كه این كودك همنام و هم كنیه رسول خدا است و همان كسی است كه زمین را پر از عدل و داد خواهد كرد.(8)

ـ معاویه بن حكیم،‌ محمد بن ایوب و محمد بن عثمان بن سعید عمری می‌گویند: ما یك گروه چهل نفره در خانه‌ امام حسن عسكری(علیه السلام) جمع شده بودیم، حضرت فرزندش امام مهدی را به ما نشان داد و فرمود: "این امام شما و جانشین من است".(9)
ـ علی بن بلال، احمد بن هلال، محمد بن معاویه بن حكیم و حسن بن ایوب می‌گویند: ما تعدادی از شیعیان در خانه امام حسن عسكری(علیه السلام) تجمع نمودیم. و از حضرت درباره‌ جانشین وی پرسش نمودیم، پس از ساعتی حضرت كودكی را به ما نشان داد و گفت: "بعد از من این امام شما است".(10)

4ـ تبیین خواص:

بعد از زمینه سازی ها و بشارت های امام عسكری(علیه السلام)، نیز نشان دادن فرزندش، مهدی، اینك نوبت خواص است كه اقدام نمایند و وجود امام مهدی را به اطلاع دیگر شیعیان برسانند تا آنان را از شك و حیرت نجات دهند.

افرادی همانند حكیمه خاتون، دختر محمد بن علی بن موسی الرضا(علیه السلام)، عثمان بن سعید عمری، حسن بن حسین علوی، عبدالله بن عباس علوی، حسن بن منذر، حمزه بن ابی الفتح، محمد بن عثمان بن سعید عمری،‌ معاویه بن حكیم، محمد بن معاویه بن حكیم، محمد بن ایوب بن نوح، حسن بن ایوب بن نوح، علی بن بلال، احمد بن هلال، محمد بن اسماعیل بن موسی بن جعفر، یعقوب بن منفوس، عمر اهوازی، خادم فارسی،‌ ابوعلی بن مطهر، ابی نصر طریف‌‌خادم، كامل بن ابراهیم، احمد بن اسحاق، عبدالله مستوری، عبدالله جعفر حمیری، علی بن ابراهیم مهزیار، ابوغانم خادم، كوشیدند و ولادت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را به اطلاع شیعیان رساندند.

5ـ كرامت ها و شواهد زنده:

بعد از شهادت امام عسكری(علیه السلام)، امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) از طریق نشان دادن كرامت ها و شواهد صدق معجزه یا شبه معجزه) وجود و امامت خویش را برای شیعیان امام عسكری(علیه السلام) نمایاند و حجت را بر آنان تمام كرد.

در آغاز غیبت صغری، سازمان مخفی وكالت كه از زمان امام صادق(علیه السلام) برای چنین دوره ای پایه ریزی شده بود، از مهم ترین وظایفش این بود كه شك و حیرت شیعیان را بزداید و آنان را به امام غایب و نیابت نواب اربعه مطمئن نماید. نائبان و وكیلان حضرت با ارائه شواهد صدق، كرامت ها و علوم برتر اعطایی از ناحیه مقدسه به این امر اقدام نمودند.

كرامت ها و شواهد صدق در برخی موارد مستقیماً توسط امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و در برخی موارد با واسطه سفیران به شیعیان عرض می‌شد. تا شیعیان افزون بر این كه به وجود امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) ایمان داشته باشند، به نیابت نواب اربعه نیز مطمئن شوند. نشان دادن كرامت ها و شواهد صدق عمدتاً در زمان سفارت اولین سفیر ناحیه مقدسه، عثمان بن سعید عمری صورت گرفت، چون كه در این دوره هنوز شیعیان در حیرت بودند و به وجود امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) پی نبرده بودند.

سید بن طاووس می نویسد: "امام زمان(علیه السلام) را بسیاری از اصحاب پسرش امام حسن عسكری(علیه السلام) دیده و از وی اخبار واحكام شرعی روایت كرده اند. از این گذشته حضرت وكیل هایی داشت كه اسم، نسب و وطن آنان معلوم بود و آنان معجزات، كرامات، پاسخ مسائل مشكل و بسیاری از اخبار غیبی را كه حضرت از جدش پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) روایت كرده بود، نقل كرده اند.(11)

نمونه ها:

در این جا به ذكر چند نمونه اكتفا می‌كنیم:
1ـ روایت سعد بن عبدالله اشعری قمی: وی می‌گوید: "حسن بن نضر" كه در میان شیعیان قم جایگاه ویژه ای داشت، بعد از رحلت امام عسكری(علیه السلام) در حیرت بود. او و "ابوصدام" و عده ای دیگر تصمیم گرفتند كه از امام بعدی جویا شوند. حسن بن نضر نزد ابو صدام رفت و گفت: امسال می خواهم به حج بروم. ابو صدام از او خواست كه این سفر را به تعویق اندازد، ولی حسن بن نضر گفت: نه، من خوابی دیده ام و بیمناكم.

بنابراین باید بروم. قبل از حركت به احمد بن یعلی بن حماد درباره اموال متعلق به (امام) وصیت كرد كه این اموال را نگه دارد تا این كه جانشین امام عسكری(علیه السلام) مشخص شود. به بغداد رفت و در آن جا از سوی ناحیة مقدسه توقیعی به دستش رسید و به امامت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) نیز به وكالت خاصه عثمان بن سعید عمری مطمئن شد.(12)

2ـ روایت محمد بن ابراهیم بن مهزیار: می‌گوید پس از وفات امام حسن عسكری(علیه السلام) در مورد جانشین آن حضرت به شك افتادم. پدرم وكیل حضرت بود و اموال زیادی نزدش بود. پدرم اموال را برداشت و من را به همراهی طلبید و به راه افتادیم، پدرم بین راه مریض شد و به من در مورد اموال وصیت نمود و گفت: از خدا بترس و این اموال را به صاحبش برگردان هر كه این نشانه را گفت، اموال را به او بسپار. سپس وفات كرد.

چند روزی در عراق ماندم، سپس نامه ای از سوی عثمان بن سعید به من رسید كه در آن نامه همه علائم و نشانه های اموال بیان شده بود، نشانه هایی كه جز من و پدرم كسی آن را نمی دانست.(13) محمد بن ابراهیم بن مهزیار با این كرامت و شاهد صدق هم به امامت امام مهدی وهم به نیابت عثمان بن سعید مطمئن شد.
پی نوشت ها:

1. مب الاثر، ص 355.
2. همان.
3. همان.
4. منتخب الاثر، ص 398 و 399.
5. بحارالانوار، ج 51، ص 161.
6. همان، ‌ص 397.
7.اثبات الهداه، ج 6، ص 436؛ دادگستر جهان،‌ ص103.
8. بحارالانوار، ج 52، ص 23 و 24.
9. ینابیع الموده، ص 460؛ بحارالانوار، ج 52، ص26.
10. اثبات الهداه، ج 6، ص 311؛ دادگستر جهان،‌ص107.
11. الطرائف فی معرفه مذهب الطوائف، ج 1، ص 183ـ 184؛ زندگانی نواب خاص امام زمان(عج)، ص 93 و 94.
12. كلینی، كافی، ج 1، ص 517 - 518، ح4.
13.همان، ص 518، ح 5؛ رجال كشی، ج 2، ص813.

گردآورنده: واحد تحقیق و پژوهش موسسه فرهنگی قرآن و عترت اسوه تهران