تغذیه در دوران بلوغ و رشد

بسم الله الرحمن الرحیم

---

### تغذیه در دوران بلوغ و رشد

دوران بلوغ، یکی از حساس‌ترین و تأثیرگذارترین مقاطع زندگی انسان است؛ زمانی که بدن، ذهن و احساسات او در حال تحول و تکامل هستند. در این مرحله، نیازهای تغذیه‌ای نوجوانان به‌صورت چشم‌گیری افزایش می‌یابد، زیرا رشد سریع عضلات، استخوان‌ها و هورمون‌ها، مستلزم دریافت کافی مواد مغذی و انرژی است.

از نگاه اسلام و فرهنگ ایرانی، توجه به تغذیه سالم نه‌تنها جنبه جسمی بلکه جنبه اخلاقی و معنوی دارد. پیامبر اکرم(ص) فرمودند:
«المعدة بیتُ الداء و الحمیة رأسُ کل دواء»
یعنی معده خانه‌ی بیماری است و پرهیز، اساس درمان. این سخن ارزشمند نشان می‌دهد که حفظ اعتدال در خوردن و نوشیدن، جوهره‌ی سلامت بدن و روح است.

در سنین بلوغ، نیاز به مواد مغذی چون **پروتئین‌ها، کلسیم، آهن، روی، و ویتامین D** افزایش می‌یابد. این عناصر نه‌تنها در رشد فیزیکی بلکه در ساختار ذهن، تمرکز و احساس انرژی حیاتی نقش دارند. غذاهای ساده‌ی سنتی ایرانی مانند عدسی، آش جو، تخم‌مرغ، ماست، گردو، خرما و سبزیجات تازه، ترکیبی از همین مواد را با کمترین هزینه و بالاترین ارزش تغذیه‌ای فراهم می‌کنند.

یکی از چالش‌های امروز، گرایش نوجوانان به فست‌فودها و خوراکی‌های صنعتی است که اغلب دارای چربی ناسالم و قند زیادند. این نوع تغذیه با روح بندگی و مسئولیت‌پذیری ناسازگار است؛ زیرا انسانِ بنده‌ی خدا باید نسبت به بدن خویش که امانت الهی است، مراقب و هوشیار باشد. تغذیه‌ی سالم در فرهنگ اسلامی، بخشی از عبادت محسوب می‌شود؛ چرا‌که حفظ سلامت تن، ابزار خدمت و رشد معنوی است.

### بندگی در انتخاب خوراک
در مسیر بلوغ، نوجوان باید بیاموزد که انتخاب غذایی‌اش بر اساس آگاهی و بندگی باشد، نه صرفاً بر پایه‌ی ذائقه یا تبلیغات. غذا خوردن با یاد خدا، شکر نعمت‌ها، و توجه به نظم وعده‌های غذایی، رفتارهایی است که تربیت دینی بر آن تأکید دارد. در واقع، تغذیه‌ی آگاهانه در دوران رشد، نوعی بندگی در برابر حکمت آفرینش است؛ چرا که انسان با حفظ بدن خود، زمینه‌ی رشد علمی، اخلاقی و عبادی را فراهم می‌سازد.

### نتیجه‌گیری
اگر تغذیه در دوران بلوغ بر اساس تعادل، پرهیز و یاد خداوند سامان یابد، نه تنها رشد جسمی و روانی نوجوان به شکلی سالم به انجام می‌رسد، بلکه روح بندگی در وجود او نهادینه می‌شود. تغذیه‌ی درست در این دوره، ذخیره‌ای برای آینده‌ی سالم و معنوی جامعه است؛ چرا که تربیت نسل جوانِ آگاه، از سفره‌ای آغاز می‌شود که با ذکر خدا گسترده شده باشد.

---

**گردآورنده:** واحد تحقیق و پژوهش موسسه فرهنگی قرآن و عترت اسوه تهران