سرگیجه در طب سنتی(قسمت اول)

(بسم الله الرحمن الرحیم)
/سرگیجه در طب سنتی(قسمت اول)/

یکی از مشکلات شایعی که به سردرد نزدیک است، سیاهی رفتن چشم و سرگیجه می‌باشد. این مشکلات چه از نظر علت و چه از نظر درمان، با سردرد مشابهت دارند. لذا با به کار بردن تدابیر مناسب، احتمال بهبود سرگیجه و سیاهی رفتن چشم بیشتر می‌شود.
دو واژه سدر و دوار در رابطه با سرگیجه و سیاهی رفتن چشم وجود دارد؛ سدر، سیاهی رفتن چشم هنگام برخاستن از زمین است و در دوار، این احساس به وجود می‌آید که همه اشیاء در حال چرخیدن دور سر هستند و این احتمال وجود دارد که در این حالت شخص تعادل خود را از دست بدهد. یکی از شایع‌ترین علت‌های آن ایجاد سردی و اخلاط سرد و تجمع رطوبت در مغز و مجاری مغزی است. در مواردی این رطوبت‌ها می‌توانند غلیظ شوند و با تشدید انسداد مجاری، علائم را شدیدتر کنند. این حالت در خانم‌ها، در افراد با مزاج سرد و یا رطوبتی بیشتر مشاهده می‌شود.

حرکت کردن مایع درون گوش
داخل مغز، سر و گوش داخلی، حفراتی حاوی مایع یافت می‌شود. اندامک‌هایی مانند اتریکول و ساکول، حاوی مایع درونی گوش در گوش داخلی هستند که در امر تعادل دخالت دارند. وقتی رطوبت زیاد شود، این مایع نیز به نسبت، افزایش حجم یافته و هنگام حرکت و از جا بلند شدن، بیش از حد و به صورت غیرطبیعی حرکت می‌کند.
مانند توقف آنی کیسه‌ای پر از آب که در حال چرخیدن است در حالی که حرکت مایع درون آن همچنان ادامه دارد.
چنین اتفاقی در داخل سر و حفرات مغز که رطوبت آن بالا رفته باشد می‌افتد که می‌تواند با تحریک سنسورهای موجود در محل، باعث سرگیجه و سیاهی رفتن چشم شود.
افزایش رطوبت و اخلاط سرد در بدن
با مشخص شدن علت، درمان ساده می‌شود؛ رطوبت زیاد شده بایستی کاهش یابد به خصوص اگر فرد پایه مزاجی سرد دارد و در منطقه‌ای با رطوبت بالا زندگی می‌کند.
تدابیری مانند پرهیز از خوردن آب زیاد، لبنیات زیاد (مخصوصاً دوغ و ماست) و سایر چیزهای رطوبتی پیشنهاد می‌شود.
ورزش، رژیم مناسب، استفاده از گرمی‌جات موضعی، بستن سر و گرم نگه‌داشتن آن مخصوصاً هنگام خواب برای این افراد توصیه می‌شود.
به طور کلی، پاک کردن بینی و فین کردن، غرغره کردن و مزمزه کردن به پاکسازی دماغ و مغز کمک شایانی می‌کند.

مزاج شب و مزاج خواب سرد
بسیاری از این سرگیجه‌ها هنگام صبح اتفاق می‌افتد؛ چون مزاج شب، مزاج این افراد و مزاج خواب، همگی سرد است.
برای برطرف کردن سرگیجه، این افراد باید سرشان را هنگام خواب به سمت محلی گرم همچون شوفاژ قرار دهند و از کلاه و یا روسری استفاده کنند.
بخورهای گرم مانند نعناع و آویشن، به درون حفرات داخل سر و مغز نفوذ کرده، جذب می‌شوند و این مجاری را باز می‌کنند.
اخلاط، مواد و رطوبت‌های تجمع یافته در این افراد غلیظ می‌شوند که عطسه کمک به دفع این مواد می‌کند؛ همچنان که فرد بعد از عطسه احساس می‌کند سنگینی سر بهتر شده است.
استنشاق ادویه خانگی، بینی را تحریک کرده، ایجاد عطسه می‌کند و مجاری باز می‌شود. تکان وارد شده به سر هنگام عطسه باعث می‌شود که رطوبت‌ها کم و دفع شوند و سر سبک شود. بسیاری از این سرگیجه‌ها هنگام صبح اتفاق می‌افتد؛ چون مزاج شب، مزاج این افراد و مزاج خواب، همگی سرد است.
برای برطرف کردن سرگیجه، این افراد باید سرشان را هنگام خواب به سمت محلی گرم همچون شوفاژ قرار دهند و از کلاه و یا روسری استفاده کنند.
بخورهای گرم مانند نعناع و آویشن، به درون حفرات داخل سر و مغز نفوذ کرده، جذب می‌شوند و این مجاری را باز می‌کنند.
اخلاط، مواد و رطوبت‌های تجمع یافته در این افراد غلیظ می‌شوند که عطسه کمک به دفع این مواد می‌کند؛ همچنان که فرد بعد از عطسه احساس می‌کند سنگینی سر بهتر شده است.
استنشاق ادویه خانگی، بینی را تحریک کرده، ایجاد عطسه می‌کند و مجاری باز می‌شود. تکان وارد شده به سر هنگام عطسه باعث می‌شود که رطوبت‌ها کم و دفع شوند و سر سبک شود.

کم خونی و ضعف گوارش
کم خونی، کمبود فشار و ضعف می‌تواند باعث سیاهی رفتن چشم و سرگیجه شود ولی در طب سنتی در ابتدا موارد بالا ذکر شده‌اند.
معمولاً ضعف گوارش در کسانی که کم خونی دارند بیشتر مشاهده می‌شود. در واقع ضعف گوارش منجر به ایجاد رطوبت زائد و سرگیجه و سیاهی می‌شود.
مواردی مانند بوئیدن بوهای خوب، غرغره و ماساژ دادن لثه‌ها، فصد، حجامت و مصلح دادن، البته همگی با تجویز پزشک می‌تواند کمک کند تا مواد زائد موجود در مغز به قسمت‌های تحتانی و ارگان‌های دفعی بدن منتقل شوند و لذا سر پاکسازی شده و سرگیجه از بین برود. استفاده از ملین‌ها و بادکش‌گذاری پشت ساق پا، مخصوصاً در افراد دچار یبوست مفید است.
ادامه دارد...

گردآورنده:زینب قاری