Fa 
En 
بسم الله الرحمن الرحیم
(کاسنی)
نام های دیگر:کاسنی وحشی - کاسنی صحرایی - کاسنی تلخ- کسناج کونه یک ـ آندیو - انطوبیا - امیرون - آجى مارول - هندبى - هندبا - هندبه - چیپوتیائی - شیریش - شکوریه - شكوريا - سيكوريا - سكونا - سرس - سیریس - طرخشقون
مشخصات: گیاهی است از خانواده Compositae، علفی و پایا. ساقه های آن در نوع صحرائی آن کوتاه و به اندازه ی نیم تا یک متر میباشد ولی اگر آن را پرورش دهند به دو متر نیز میرسد. برگ های آن از یک طرف کرک دار است و بریدگی های عمیق دارد. گل های آن آبی رنگ میباشد دانه های آن فندقه ی کوچک،دراز و چهار وجهی و رنگ آن خاکستری است .ریشه ی آن عمودی و ضخیم به ضخامت یک تا سه سانتی متر و درازی ده تا شصت سانتی متر میباشد که در بیخ گردن ریشه یعنی در محل رویش ساقه ،خط دایره ای شکلی به صورت یقه وجود دارد، رنگ پوسته ی خارجی ریشه قهوه ای و رنگ داخل آن سفید است و شیرابه ی سفید رنگی دارد و عصاره یا جوشانده ریشه ی آن تلخ میباشد کاسنی به طور وحشی تقریباً در اغلب مناطق ایران میروید و در دامنه های البرز، راه قزوین رشت ،رشت و لاهیجان ،اطراف تهران ،ارومیه ،فارس، بلوچستان ،آبادان و خراسان انتشار دارد و به صورت خودرو و در باغ ها ،چمن زارها و لب جوی های آب و در تمام مناطق معتدل دنیا میروید.
برگ کاسنی
طبیعت آن:سرد و تر است.
ترکیب شیمیایی: آب - پروتئین - مواد چرب – هیدرات های کربن - کلسیم - فسفر - آهن - سدیم - پتاسیم -
تیامین - رایبوفلاوین - نیاسین-گلوکوزید سیکوری ئین - ماده ی رزینی به نام شیکورین.
ویتامین ها:A،B1 وCدر آن وجود دارد.
خواص درمانی:
1- بیست و پنج گرم از آن را در یک لیتر آب جوش دم کنید و آب صاف کرده ی آن را بنوشید. تونیک،محلل و خنک کننده است،درد کبد و درد معده را تسکین می دهد، رفع عطش میکند، قاعده آور است، انسداد کیسه ی صفرا را درمان میکند و سنگ کیسه ی صفرا و سنگ مثانه را از بین میبرد.
۲- آب تازه ی آن را بگیرید و با سکنجبین مخلوط کرده و بخورید. تب های کهنه و مزمن را قطع میکند.
3- آن را همراه با ریشه اش به اندازه ی مساوی دم کنید و دو فنجان از آب آن را صبح ناشتا بنوشید. یبوست معده را برطرف میکند.
4- چهل روز،هر روز یک لیوان آب برگ کاسنی تازه را بگیرید و به تدریج در طول روز بنوشید. زکام در اثر مالاریا را درمان میکند، درد قلب را تسکین میدهد، تب سه یک یا تب مالت و زردی یا یرقان را درمان می کند گرفتگی های کبد و طحال را باز مینماید، برای استسقای گرم، تقویت کبد، تسکین حدت حرارت خون ،التهاب معده و پاک کردن مجاری ادرار و کلیه نافع است.
۵- اگر تازه ی آن را با سرکه بخورید، مسکن صفرا است و اسهال های صفراوی را متوقف میکند.
۶- تازه ی آن را بکوبید، آبش را بگیرید و بنوشید و تفاله ی آن را هم مثل حنا ضماد کنید. خارش رحم زن باردار را برطرف میکند.
7-تازه ی آن را با نمک در دهان .بجوید آب ریزش از دهان را رفع میکند.
8-اگر آب تازه ی آن را بگیرید و با سرکه یا دوشاب مخلوط کرده بر چشم بمالید، ورم گرم چشم را درمان میکند و اگر تازه ی آن را بکوبید و پشت چشم ضماد کنید، ورم ملتحمه و ورمی که از گرمی باشد و درد چشم را درمان میکند.
۹- مالیدن برگ آن تنها و یا با سرکه برای سردردهای گرم و صفراوی نافع است.
10- آب تازه ی آن را بگیرید و با آرد جو خمیر کرده ضماد کنید. برای ،خفقان، تقویت قلب، تحلیل ورم های گرم ،درد مفاصل گرم و نقرس گرم نافع است.
۱۱- تازه ی آن را با برگ خرفه ی تازه مخلوط کرده بکوبید و مثل حنا چند ساعت بر موضع ضماد کنید. باد
سرخ را درمان میکند.
تخم کاسنی
طبیعت آن سرد و خشک است.
ترکیب شیمیایی: در تخم کاسنی مس وجود دارد.
خواص درمانی:
۱- هر روز صبح آب جوشانده ی آن را بنوشید. تب بر است ،چاک گوشه ی لب را درمان میکند، ناراحتی های صفراوی و یرقان را برطرف می سازد.
۲- زنانی که به علتی حامله نمیشوند، مقدار زیادی از آن را در باغچه ی منزل و اطراف محل سکونت خود بکارند و گاه گاهی دم کرده ی تخم آن را بنوشند، نتیجه بخش است.
3-آن را با رازیانه به اندازه ی مساوی بجوشانید و آب آن را بنوشید. اشتها را زیاد میکند
4- اگر دندان های آسیای شما درد میکند آن را با برگ بجوشانید و آبش را در دهان بگیرید. درد ساکت
می شود.
ریشه ی کاسنی
طبیعت آن گرم و خشک است.
ترکیب شیمیایی: مس - مواد قندی - تانن - لعاب - رزین - اسانس - پکتین - لاکتوسین - اینتی بین - ارسنیک - گلوکوزید سی کوری ئین
خواص درمانی:
1- بو دادهی آن را با قهوه ی ساییده مخلوط کرده و
بخورید. معده را تقویت میکند.
۲ - پنجاه گرم از آن را بو دهید ،بعد در یک لیتر آب جوش دم کنید و روزی دو فنجان آب آن را به نوبت صبح و عصر بنوشید. ترشحات کیسه ی صفرا را زیاد می.کند .
3-هر روز ۲۰ تا ۳۰ گرم از آن را خُرد کنید و در یک لیتر آب
بجوشانید و آب صاف کرده ی آن را در طول روز بنوشید ادرار را زیاد میکند ،خون را صاف می نماید ،برای رفع اخلاط مفید است، سوءهاضمه و کم اشتهایی را برطرف میسازد،تونیک و تب بر است و تب نوبه یا مالاریا رادرمان میکند.
۴- آن را بجوشانید، بعد مقداری مستکی در آب صاف کرده ی آن حل کنید سپس با سکنجبین شیرین کرده و هر روز بخورید. ضعف کبد در گرم مزاج ها را درمان میکند.
کاسنی زرد
نامهای دیگر: کاسنی بری - کاسنی صحرائی -گل- قاصد - هند بابری - خبرآور - بی اختیار - دندان شیر -سن الاسد - پیسن لیت - شجره انسان - طرخشقون - الاسد - بقلة اليهوديه.
مشخصات :گیاهی است از خانواده ی Compositae، بی بو ،چند ساله،خیلی کوچک و کوتاه تر از چهل سانتی متر که شیرابه یا مایع سفیدی ترشح می.کند. برگ های آن دراز، با بریدگی های عمیق و نوک تیز می باشد که شکل دندان شیر به آن میدهد، برگ ها گروهی به شکل یک دسته برگ از یقه ی ریشه خارج می شود. طبق گل های آن زرد طلایی به صورت منفرد در انتهای شاخه گل دهنده که تو خالی است ظاهر میشود. میوه ی آن فندقه و خشک و مغز آن مجزا و نچسبیده است (مانند آفتابگردان) و در انتهای هر میوه یک کاکل معمولاً سفید رنگ قرار دارد ،میوه ها به طور گروهی و به شکل کروی قرار دارند و به سبب وجود کاکل پس از رسیدن به آسانی پراکنده می.شوند. این گیاه معمولاً در چمن زارها ،مزارع یونجه ،اسپرس و اراضی مرطوب کنار نهرها به طور خودرو میروید .گونه های متعددی از این گیاه در مناطق مختلف ایران از جمله در کوه های کرمان، کوه های دالکی جنوب،سبز کوه و دنا در فارس ،بلوچستان، منطقه ی تهران ،آذربایجان در پلور، کرمانشاه ،سابق، گیلان و لاهیجان میروید. این گیاه در اغلب مناطق معتدله ی آسیا و در هند و چین و سایر مناطق معتدله ی عالم نیز میروید.
برگ کاسنی زرد
طبیعت آن سرد و خشک است.
خواص درمانی:
۱- آب جوشانده ی آن را بنوشید. تونیک ،خنک کننده ،معرق ،قابض، مقوی معده و قاعده آور است، خون را صاف میکند ،برای قطع خون روی از سینه و ازدیاد ترشح شیر و صفرا مفید میباشد، جوش ،خارش ،کورک آبسه و زخم را التیام می بخشد ،برای درمان گزیدگی مار ،جراحت های داخلی، رفع خنازیر و جلوگیری از پوسیدگی دندان مفید است.
2- آب آن را بگیرید و با روغن زیتون مخلوط کنید و بخورید. برای دفع مسمومیت اکثر سموم نافع است .
3-اگر ضمادی که از خیس شده گیاه درست میشود. را هر روز روی ورم های سرطانی پستان بگذارید مفید است.
4- از آن به صورت کمپرس گرم استفاده کنید. برای رفع التهاب و تسکین نافع میباشد.
۵- شیاف عصاره ی آن برای رفع ورم های داخلی فرج و رحم مفید است.
6-شیرابه ی آن را به چشم .بمالید. برای درخشان کردن سفیدی چشم و افزایش بینایی مفید است.
ریشه ی کاسنی زرد
خواص درمانی:
1- برای ناراحتی های مزمن کبد و کلیه و رفع سنگ صفراوی مفید است.
۲- ضماد آن در محل عقرب زدگی و نیش زنبور و مار اثر شفابخش دارد.
3-آن را با آرد جو ضماد کنید. باد سرخ را درمان میکند
۴- آن را با سرکه ضماد کنید. برای سوختگی از آتش و رفع التهاب آن مفید است.
عرق کاسنی را میتوانید به راحتی از سایت اسوه شاپ با کلیک بر روی لینک زیر تهیه فرمایید و از فواید بسیار آن در بهره مند گردید.
گردآورنده:زینب قاری
منبع:کتاب اسرار گیاهان داروئی از احمد حاجی شریفی(عطار اصفهانی)
