(بسم الله الرحمن الرحیم)
/عناب/
نام های دیگر: شیلانه - سیلانه - شیلانک - اون ناف - زوزوب - سیب کوهی - آون نافدار - طبرخون - ارج -سنجد -جیلان سنجد گرگان – كُندر.
Rhamnaceae مشخصات:میوه ی گیاهی است از خانواده ی
درختی دارد کوتاه به بلندی ۸-۶ متر، بسیار مقاوم به خشکی و واریته ای از آن تیغ دار و واریته ای بدون تیغ میباشد. برگ آن کوچک، متناوب و دندانه دار است. گل های آن کوچک به رنگ سبز روشن مایل به زرد و مجتمع در کنار برگ هاست.

میوه ی آن به رنگ قرمز و تخم مرغی می باشد که نوعی از آن به اندازه ی خرما و نوعی دیگر به اندازه ی فندق و طعم هر دو نوع کمی شیرین و لعاب دار و دارای بوی ضعیفی است که دارای یک هسته مانند هسته ی سنجد میباشد. این درخت بومی مناطق گرمسیر است که در شمال آفریقا، جنوب اروپا، نواحی مدیترانه ای و مناطق معتدل آسیا می روید، در ایران در سواحل بحر خزر و دامنه ی نیل کوه در مینو دشت، کوکلان گرگان، در کردستان و سردشت، در لرستان و بختیاری و در الموت، خراسان، بلوچستان و کرمان به طور خودرو می روید.
طبیعت آن: معتدل در حرارت و برودت و مایل به رطوبت است، ابو علی سینا آن را کمی سرد میداند.
خواص درمانی: -۱ سی مثقال از آن را پس از نیم کوب یا زخمی کردن بجوشانید، شب بیرون از اتاق بگذارید و صبح در صافی یا پارچه ای تمیز ریخته و با فشار آب آن را خارج کرده و ناشتا بنوشید. مسهل است، به هضم غذا کمک میکند، به عنوان ضدسم در موارد مسمومیت های حاصله در اثر آکونیت و ژانسیانا (هر دو از گیاهان خیلی سمی هستند) به کار میرود، طعم داروهای محرک را کاهش میدهد، مقوی معده، آرام کننده ی اعصاب و آرام بخش است، مدرّ و ملین میباشد ،خواب آور است، عرق شبانه را قطع میکند، مقوی عمومی است و برای رفع ضعف عمومی و احساس خستگی و ضعف شدید به شکل نوراستینا مفید میباشد، منضج و اعتدال دهنده ی اخلاط غلیظ و مسهل اخلاط رقیق است، سینه را نرم می کند و خشونت حلق که از حرارت عارض شده باشد، خشونت سینه و گرفتگی صدا را برطرف مینماید، تنگی نفس و درد سینه را تسکین می دهد، خون را تصفیه میکند و مولد خون صالح است، التهاب و تشنگی، حدت خون و درد کبد و کلیه و مثانه را تسکین میدهد، فشارخون را پایین می آورد.
2- پنجاه گرم از آن را در سه لیتر آب بجوشانید تا خوب بپزد، بعد آنها را خوب له کنید و در پارچه ای تمیز صاف کنید، بعد یک و نیم کیلو قند اضافه کرده و باز بجوشانید تا قوام گیرد و هر ساعت به ساعت یک قاشق غذاخوری میل کنید. سرفه را تسکین میدهد، به درمان سرسام که از غلبه ی خون باشد کمک میکند.
3-سی تا شصت گرم خشک آن را نیم کوب کرده و در یک لیتر آب نیم ساعت بجوشانید و آب آن را بنوشید.عفونت روده ها را برطرف می سازد، برونشیت را درمان میکند، درد کمر را تسکین می دهد، ورم کیسه ی صفرا،
کبد، کلیه ها و مثانه را درمان میکند.
۴- ۲۵۰ گرم از آن را زخمی کنید و بجوشانید، بعد آب آن را صاف کرده بنوشید و سفل آن را ضماد کنید. باد
سرخ را درمان میکند.
5-مقداری از آن را زخمی یا نیم کوب کرده، با اسپرزه بخیسانید و هم آب آن را صبح ها ناشتا بنوشید، هم با
آب صاف کرده ی آن هر روز خود را بشویید. خارش قسمتهای زنانه یا واژینال را برطرف میکند.

۶- برای رفع باد دماغ شدگی نوزاد یک عناب را نوک یک میله فرو کنید و روی آتش نیم سوز نمایید و دود
آن را به بینی نوزاد بدهید.
7- آن را با هسته بکوبید و در آب جوش خوب بخیسانید، بعد آن قدر بجوشانید که آب آن بسیار کم شود، بعد در پارچه ای تمیز با فشار آب آن را بگیرید و هر روز صبح، ظهر و شب آب آن را به وسیله ی یک قطره چکان یک قطره در چشم بچکانید و مدتی ادامه دهید. لک سفید چشم را برطرف میکند.
8- آن را بکوبید و در چال دندان قرار دهید. دندان دردی که از گرمی و حرارت باشد ساکت میشود.
(برای این کار حتماً باید عناب کوه پایه ای باشد )
۹- هر شب مقداری از آن را زخمی کنید و با زرشک به اندازه ی مساوی بخیسانید و صبح ناشتا آب آن را با فشار صاف کنید و بنوشید. جوش غرور را درمان میکند.
10- آن را با هسته اش نرم بکوبید و بخورید.اسهال را معالجه میکند.
۱۱- آب خیس کرده ی آن را با عرق کاسنی مخلوط کنید و بخورید. برای درمان حصبه مؤثر است.
۱۲- آب خیس کرده ی آن یا آب دم کرده ی آن را با عرق کاسنی یا سکنجبین مخلوط کنید و بخورید. حدت صفرا و خون را کم میکند.
تذکر: ترشح اسپرم را کاهش میدهد و نیروی جنسی را کم میکند، در معده های سرد ایجاد نفخ میکند.
مصلح آن: شکر مویز و عسل است.

گردآورنده:زینب قاری
منبع:کتاب اسرار گیاهان داروئی از احمد حاجی شریفی(عطار اصفهانی)