اخلاق در ورزش (۱)

بسم الله الرحمن الرحیم
اخلاق در ورزش(1)
در مقاله زیر به بررسی ویژگی های مهم اخلاقی یک ورزشکار مسلمان خواهیم پرداخت.
1- ایمان:
اولین خصوصیت یک ورزشکار مسلمان، ایمان و تقوای اوست، چرا که نیرومند بودن به تنهایی از نظر اسلام ارزشی ندارد. خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:
اِنَّ اَکرَمَکُم عِندَ اللهِ اَتقیکُم1
گرامی ترین شما نزد خدا، پرهیزگارترین شماست.
البته انسان پرهیزکار و با ایمان، هر چه قوی تر و نیرومندتر باشد، بهتر است، از این رو در حدیث نبوی می خوانیم:
اَلمُؤمِنُ القَوِیُّ خَیرٌ وَ اَحَبُّ مِنَ المُؤمِنِ الضَّعیفِ2
شخص با ایمان قوی و نیرومند، از شخص با ایمان ضعیف، بهتر و دوست داشتنی تر است.
در این حدیث، ابتدا کلمه ی « المُؤمِنُ» آورده شده و سپس کلمه ی «القَوِیُّ» یا «الضَّعیفُ»، و انسان با ایمان با یک انسانِ با ایمان دیگر مقایسه شده است، نه با یک انسان فاقد ایمان، زیرا انسان فاقد ایمان، ارزشی ندارد.نکته ی جالب توجّه، این که انسان با ایمان اگر نیرومند و سالم باشد، بیشتر می تواند منشأ آثار خیر باشد و حتی بهتر و بیش تر عبادت و یا جهاد کند.
2- امین بودن:
ورزشکار مسلمان باید امین باشد. در مواردی از آیات قرآنی، «قوی بودن» با «امین بودن» قرین شده و گویا مکمّل یک دیگر شده اند. یکی از آن موارد، داستان حضرت موسی علیه السلام و دختران حضرت شعیب علیه السلام است.3
وقتی صفورا دختر حضرت شعیب علیه السلام می خواهد حضرت موسی علیه السلام را برای استخدام شدن به پدر خود پیشنهاد کند، به دو ویژگی مثبت وی اشاره نموده و می گوید:
یا اَبَتِ استَأجِرهُ اِنَّ خَیرَ مَنِ استأجَرتَ القَوِیُّ الاَمینُ؛4
پدر جان! موسی را استخدام نما، زیرا بهترین کسی که می توانی استخدام کنی، کسی است که قوی و امین باشد.
مورد دیگر، داستان حضرت سلیمان علیه السلام و بلقیس است. آن جا که حضرت سلیمان علیه السلام می خواهد به سرعت تخت بلقیس را از سرزمین سبا به کاخ خود بیاورد، می گوید: کدام یک از شما درباریان، تخت بلقیس را قبل از آن که تسلیم امر من شود، نزد من خواهد آورد؟ عفریتی از جنّ می گوید
اَنَا اتيكَ بِهِ قَبلَ اَن تَقومَ مِن مَقامِكَ؛5
من پيش از اين كه از جايت بلند شوي، آن را نزد تو خواهم آورد.
و آن گاه اضافه مي‌كند:
وَاِنّي عَلَيهِ لَقَوِيٌّ اَمينٌ؛6
و من بر اين كار، قوي و امين هستم.
و بدين ترتيب، خود را قوي و امين معرّفي را در كنار امانت به كار مي‌برد.
3- دانش و بينش:
ورزشكار مسلمان بايد از دانش و بينش وسيع برخوردار باشد. او، هم‌چنان كه از نظر جسمي، قوي و نيرومند است، از جهت علمي نيز بايد توانا و نيرومند باشد. متاسفانه اكثر ورزش كاران مسلمان، از اين نكته غافل بوده و هنگامي كه وارد گود ورزش مي شوند، درس، بحث، مطالعه و تحقيق را كنار مي‌گذارند. نيرومندي بدني و علمي براي يك انسان، بسان دو بال پرنده است. هنگامي پرنده مي‌تواند اوج گيرد كه دو بال نيرومند داشته باشد، و داشتن يك بال – هر چند قوي و نيرومند – براي او كافي نيست. در قرآن حكيم، در اين خصوص چنين مي‌خوانيم:
وَ زادَهُ بَسطَةً فُي العِلمِ وَ الجِسم؛7
و او را {طالوت} در دانش و قوّت جسم فزوني بخشيده است.
درباره‌ي حضرت داوود عليه السلام نيز كه جواني نيرومند و با ايمان بود و به همين مناسبت توانسته بود بزرگ‌ترين رهبر كافران را به قتل رساند، مي‌فرمايد:
وَ قَتَلَ داوُد جالُوتَ و اَتاهُ اللهُ المُلكَ وَ الحِكمَةَ وَ عَلَّمَهُ مِمّا يَشاءُ؛8
و «داود»، «جالوت» را كشت، و خداوند حكومت و دانش را به او بخشيد، و از آن چه مي‌خواست به او تعليم داد.
هم‌چنين درباره‌ي او مي‌فرمايد:
وَ شَدَدنا مُلكَهُ وَ اتَيناهُ الحِكمَةَ؛9
ما پايه‌ي حكومت او را محكم ساختيم و به او دانش داديم.
چنان كه ملاحظه مي‌شود، داود عليه السلام از ايمان و قدرت بدني كافي برخوردار بود، اما براي اين كه آمادگي رهبري را نيز داشته باشد، به علم و دانش نيز نيازمند بود كه خداوند اين علم و دانش را نيز خود به او ارزاني مي‌دارد.
گويا از نظر قرآن، نوعي ارتباط بين كمال جسماني و آمادگي، جهت كسب دانش، بينش، حكومت و قضاوت وجود دارد، از اين رو درباره‌ي حضرت يوسف مي‌فرمايد:
وَ لَمّآ بَلَغَ اَشُدَّهُ اتَيناهُ حُكماً وَ عِلماً؛10
و هنگامي كه {يوسف} به مرحله‌ي بلوغ و قوّت رسيد، ما «حُكم» و «علم» به او داديم.
هم چنين درباره‌ي حضرت موسي عليه السلام مي‌فرمايد:
وَ لَمّا بَلَغَ اَشُدَّهُ وَ استَوي اتيناهُ حُكماً وَ عِلماً؛11
هنگامي كه {موسي} نيرومند و كامل شد، حكمت و دانش به او داديم.
هم‌چنين در قرآن مي‌خوانيم كه وقتي كه وقتي حضرت سليمان عليه السلام به درباريان خود مي‌گويد: چه كسي تخت بلقيس را قبل از آن كه تسليم امر من شود، نزد من خواهد آورد؟ عفريتي از جن مي‌گويد: «من پيش از اين كه از جايت بلند شوي، آن را نزد تو خواهم آورد»، ولي كسي كه قدرت فوق العاده دارد، مي‌گويد:
اَنَا اتيكَ بِهِ قَبلَ اَن يَرتَدَّ اِلَيكَ طَرفُك؛12
من پيش از آن كه چشم بر هم زني، آن را بدين جا خواهم آورد.
و چنين نيز مي‌كند. خداوند در قرآن، اين شخص توانا را داراي دانش معرّفي نموده و مي‌فرمايد:
قالَ الَّذي عِندَهُ عِلمٌ مِنَ الكِتابِ؛13

پی نوشت ها:

1 - حجرات (49) آیه ی 13.
2 - الاسلام و الطبّ، ص 263.
3 - پیش از این در فصل ورزش در قرآن در مورد این داستان صحبت کرده ایم.
4 - قصص (28) آیه ی 26.
5 - پيش از اين در فصل ورزش در قرآن در مورد اين داستان صحبت كرده‌ايم.
6 - قصص (28) آيه‌ي 26.
7 - بقره (2) آيه‌ي 247.
8 - همان آيه‌ي
9- ص (38) آيه‌ي 20
10- يوسف (12) آيه‌ي 22.
11- قصص (28) آيه‌ي 14.
12 - نمل (27) آيه‌ي 40.
13 - همان.

گردآورنده: واحد تحقیق و پژوهش موسسه فرهنگی قرآن و عترت اسوه تهران