توانمندی خانواده در پیشگیری از انحرافات اجتماعی(قسمت پنجم)

(بسم الله الرحمن الرحیم)
توانمندی خانواده در پیشگیری از انحرافات اجتماعی(قسمت پنجم)

مطابق آزمایشات، بسیاری از اختلالات روانی، ناشی از كمبود محبت والدین است، به طور نمونه نوزادانی كه از مهر و محبت مادر در سال‏های اولیه حیاتشان محروم بوده اند و دور از محیط خانوادگی و در پرورشگاه‏ها زندگی كرده اند، با وجود رعایت اصول بهداشتی، از اختلال شخصیت رنج می‏برند. بر اساس مطالعات بر روی 38 نفر از افراد بالغی كه در هفته سوم زندگی تا سه سالگی در پرورشگاه بسر برده اند و اكنون 16 تا 28 سال از آن زمان سپری شده است، 4 نفر آنها مبتلا به جنون، 21 نفر دارای اختلال منش (رفتار غیرعادی) 4 نفر مبتلا به تأخیر رشد عقلی، 2 نفر مبتلا به امراض عصبی و فقط 7 نفر از آنان توانسته بودند خود را با محیط اجتماعی تطبیق داده و رفتار عادی داشته باشند.
د) قدرت مدار
این شیوة برخورد والدین تقریباً نقطه مقابل شیوه قبلی است. در این شیوه (پیام‏های كلامی والدین یك جانبه و فاقد محتوای عاطفی است).
مطابق این دیدگاه، قدرت، بهترین ابزار برای پیشگیری از انحراف تلقی می‏شود و والدین در مقابل تقاضا و استدلال كودكان، كمترین عقب نشینی نكرده و می‏كوشند تا ادعای خود را به كرسی بنشانند.
در واقع آنها از ابزار تشویق و تقویت مثبت كمتر استفاده می‏كنند. مادران با فرزندان خود كمتر همدلی و همدردی كرده و برای كنترل و پیشگیری از انحراف فرزندان، از روش ایجاد ترس، وحشت و تنبیه استفاده می‏كنند. از این رو هیچ تفاهمی بین والدین و فرزندانشان وجود ندارد.
یكی از معلمان معروف آلمانی بنام هربرت معتقد است كه: «انقیاد، با قدرت حاصل می‏شود و قدرت باید به اندازه كافی وجود داشته باشد و مكرر ظاهر شود، تا قبل از اینكه در كودك نشانه‏ها‏ی واقعی ظاهر شود، موفقیت كامل حاصل گردد.
معلم دیگری بنام «پاولسون» در این رابطه می‏گوید:«بدون بالاترین درجه ترس، هیچ گونه تربیتی امكان پذیر نیست.»
در این دیدگاه رفتار و كنش فرزندان تنها توسط معیارهای مورد قبول والدین ارزشگذاری می‏شود، بنابراین فرزندان موظف هستند تنها بر اساس خواسته‏ها‏ی والدین و آن هم به شیوه ای كه آنها می‏پسندند، حركت كنند و والدین این اطاعت بی قید و شرط كودك را یك عمل خوب به حساب می‏آورند.
خلاصه آنكه والدین برای پیشگیری از انحراف احتمالی فرزندان در آینده، فشار زیادی را بر آنها وارد می‏آورند كه ممكن است با محرومیت فرزندان از امور مورد پسندشان یا حتی تنبیه بدنی آنان همراه باشد.
8-نقد روش‏های پیشگیری بر اساس مبانی تربیت دینی
بر اساس مبانی تربیتی دین، هر یك از روشهای پیشگیری، به تنهایی نمی‏تواند فرزندان را در قبال انحرافات احتمالی آینده مصون بدارد. زیرا هر یك از روش‏های فوق متناسب با نوعی شناخت خاص از انسان ارائه شده و نگاهی جامع به تمام ابعاد وجودی انسان ندارد و همه نیازهای اساسی انسان در این شیوه‏ها‏ شناسایی و بررسی نشده است. از این رو هر یك از روش‏های مذكور، تنها بر اساس بخشی از ویژگی‏ها‏ و خصوصیات انسان، راهكارهایی ارائه نموده‏اند. در حالی كه بر اساس مبانی دینی، انسان موجودی دارای ابعاد سه گانة، تفكر و اندیشه؛ عواطف و احساسات و رفتار و اعمال است و از دیدگاه اسلام نیازهای افراد باید در این حوزه‏ها‏ی سه گانه برآورده شود:
شیوه آموزش مدار
لازم است كه افراد اهتمام جدی به فراگیری علم و كسب معرفت و شناخت داشته باشند. پیامبر گرامی اسلام(صل الله علیه آله و سلم) برای مسئله تعلیم و تعلم ارزش فراوانی قائل بوده اند و فرموده اند: «ولكن بالتعلیم ارسلت» (من برای تعلیم فرستاده شده‏ام)
قران كریم در آیاتی می‏فرماید: (هوالذی بعث فی الامیین رسولاً منهم یتلوا علیهم الكتاب و الحكمه )اوست خدایی كه از میان مردمی بی كتاب، پیامبری از خودشان مبعوث كرد تا آیاتش را بر آنها بخواند و آنها را پاكیزه سازد و كتاب و حكمت به آنها بیاموزد.
همچنین دین اسلام یكی از معیارهای ارزش گذاری انسان را علم می‏داند و می‏فرماید: (قل هل یستوی الذین یعلمون و الذین لایعلمون)
«بگو آیا كسانی كه می‏دانند با كسانی كه نمی‏دانند، برابرند؟»
بنابراین اسلام برای مسئله تعلیم و تربیت افراد اهمیت و ارزش فوق العاده ای قائل است و افراد را نسبت به فراگیری آن تشویق و تحریص نموده و برای كسب علم و معرفت از جهت زمان، مكان و نوع علم محدودیتی قائل نشده است. هر چند باید توجه داشت كه در امر تعلیم، باید بهترین شیوه، برای بیان بهترین موضوعات و مطالب مورد نیاز كودك و نیز برای شكل دهی افكار درست و عواطف و احساسات متعادل و رفتار و اعمال صحیح در او انتخاب شود. بنابراین آگاه نمودن فرزندان به آثار مثبت عمل صالح و بهنجار و پیامدهای منفی دنیوی و آثار غیر قابل جبران اخروی عمل نابهنجار، گرچه لازم و ضروری است، اما نمی‏تواند به تنهایی فرد را در مقابل انحرافات اجتماعی مصون بدارد، بلكه لازم است كه به دیگر ابعاد وجودی انسان توجه شود تا این تعلیم و فراگیری، در سازندگی فرد مؤثر باشد و فرد از یك شخصیت بهنجار برخوردار شود.
ادامه دارد...

گردآورنده:زینب قاری
منبع:سایت تبیان