بسم الله الرحمن الرحیم
بهداشت استحمام
استحمام براي انسان ضروري است ؛ خصوصا در مناطق سرد سير ؛ بخاطر نظافت بدن براي حفظ و ضرر نرساندن هوا و آب سرد . و نيز به سبب تحليل و رقيق کردن مواد به واسطه تبخير و تعريق و ادرار و مرطوب نمودن و خشکاندن و غيره براي بدن سودمند است .
و بهترين حمام آن است که بناي آن قديم و مستحکم و روشن و فضاي آن وسيع و سقف آن مرتفع باشد و سه خانه داشته باشد و آب آن شيرين و گرم معتدل و هواي آن طيب و پاک گرم معتدل باشد و گرماي خانه اول آن نسبت به خانه دوم کمتر ، يعني سرد کننده و مرطوب کننده باشد و خانه دوم گرم تر؛ يعني گرم کننده مرطوب کننده باشد و خانه سوم از خانه دوم نيز گرم تر باشد ؛ يعني گرم کننده و خشکاننده . و در هر خانه اي آب گرم مناسب با آن خانه بايد استفاده شود ؛ نه آن که در خانه گرم آب بسيار سرد و در خانه سرد آب بسيار گرم باشد ؛ زيرا بدن به سبب درک تضاد دچار ضرري بزرگ و ايجاد ارزش مي شود .
و فايده قدامت بناي آن ، بخاطر آن است که بوي آهک و بخارهاي پست آن از بين رفته باشد ؛ زيرا که بخار آهک و بخارهاي پست و بد ، براي قلب و روح مضر است و باعث شدت و خشکي هواي آن است .
و فايده استحکام آن ، ظاهر است زيرا ترس از انهدام و هلاک نباشد و باعث خاطر جمعي باشد نه تشويش خاطر .
فايده روشني و ارتفاع سقف و شيريني آ ب و پاکي هواي آن نيز ظاهر است .
و آب شيرين ، باعث رطوبت بدن است ؛ به خلاف آب شور و تلخ و متعفن .و نيز هواي پاک باعث شادابي قلب و هواي آلوده ، باعث ضعف و خفقان آن مي شود و بايد هواي آن در گرمي و سردي و اعتدال به حسب حال استحمام کنندگان مختلف باشد .
و حاصل از دخول در حمام دو فايده است : يکي گرم شدن و ديگري مرطوب شدن زيادي و هر کدام که مطلوب و منظور باشد به همان نحو بايد عمل کرد ؛ يعني کسي که نياز به گرم شدن و تعريق دارد بايد هوا را براي او گرم تر و استعمال آب کمتر باشد و در خانه گرم آن بيشتر مکث نمايد و براي کسيکه مرطوب شدن مطلوب و منظور باشد بايد از هواي معتدل ولرم و آب زياد استفاده نمايد و در خانه وسط بيشتر مکث کند و در خانه گرم مکث کمتر داشته باشد ؛ بلکه داخل آن نگردد .
قوانين استحمام
قانون اول: آشاميدن آب سرد در خانه گرم و بعد از استحمام و رسيدن هواي سرد به ايشان ، در کمال مضرت و ايجاد کننده گرفتگي ها و فلج و استرخا2 و ذات الجنب3 و امثال اينهاست .
قانون دوم : بدون ناشتا نبايد به حمام رفت زيرا باعث خشکي بدن شده و ايجاد بنيه ضعيف مي کند و با سيري بسيار نيز نبايد حمام رفت زيرا باعث جذب غذا و سيل حرارت و قوا و ارواح به ظاهر بدن شده و باعث گرفتگي مجاري مي گردد .
قانون سوم: در حمام در خانه گرم نبايد غذا خورد ؛ زيرا بدن گرم ، مرطوب و متخلخل و مسام 4آن باز شده و رطوبات آن تحليل يافته ، بسيار مشتاق آب و غذاست ؛ خصوصا اگر سرد باشد ، به مجرد ورود در معده ، غذا به قسمت هاي دور بدن جذب شده و باعث گرفتگي ها و امراض مي گردد .
قانون چهارم:مکث و توقف زياد در حمام باعث تحليل و ريخته شده فضولات و مواد زائد به اعضاي ضعيف و سست شدن آنها مي شود و باعث ضرر رساندن به عصب و تحليل حرارت غريزي و بي اشتهايی میشود.
قانون پنجم: کسيکه مزاج خشک دارد بايد از آب بيشتر از هوا استفاده کند و کسيکه مزاج مرطوب دارد بايد از هوا بيشتر از آب استفاده نمايد و اگر بخواهد که خشکي بدنش بيشتر شود بايد در حمام گرم برود و عرق زياد نمايد مانند کساني که دچار بيماري استسقا هستند
قانون ششم: تا زماني که پوست بدن تروتازه باشد مي تواند در حمام مرطوب کننده بيشتر مکث کند ولي افراط در آن باعث ضعف و عفونت و گرماي زياد مي شود .
قانون هفتم: بعد از استحمام بايد پوشش را زياد کند خصوصا در فصل سرما ؛ در غير اين صورت سردي آب با سردي هوا جمع شده و باعث ايجاد بيماري مي شود .
قانون هشتم : کسيکه ورم در اعضاي داخلي يا ظاهر بدن دارد نبايد به حمام برود زيرا باعث بزرگ شدن ورم مي گردد .و نيز کسيکه تب عفوني دارد نبايد حمام برود مگر در صورتي که رو به بهبود باشد .
قانون نهم: گاهي افراد براي چاق شدن بعد از خوردن غذا به حمام مي روند زيرا باعث جذب غذا به ظاهر اعضا مي شود اما اين کار مضر است زيرا باعث ايجاد گرفتگي ها مي شود . و گاهي براي چاق شدن بعد از استحمام غذا مي خورند که به اعتدال نزديک تر است و ترس ايجاد گرفتگي ها کمتر است . البته استحمام بعد از هضم اول باعث کمي چاقي مي شود و ترس از ايجاد گرفتگي ها خيلي کمتر است .
هر که اراده لاغري و خشک شدن بدن را داشته باشد بايد مداومت بر ناشتا حمام رفتن داشته باشد
قانون دهم : شستشو با آب سرد ، باعث تقويت بدن و نشاط ارواح و قوا و جميع قواي بدن و حرارت غريزي است و باعث صلابت اعضا و اجزاي بدن است اما بايد در ظهر تابستان همگام شدن گرمي هوا اين کار انجام شود و آن شخص بايد گرم مزاج و جوان و گوشتش معتدل باشد و ضعيف الخراج نباشد تا بتواند مقاومت نموده و ضرر نکند .
قانون یازدهم : شستشو با آب چشمه هاي گرم که داراي مواد معدني مانند گوگرد و نمک ...است از بين برنده فضولات و فلج و رعشه و تشنج و خارش و گرمي و امثال اينها از امراض پوستي است بخاطر گرم کردن و نرم نمودن و جلد و تحليل آن .
دوم : آنکه معده و کبد او ضعيف نباشد .
سوم : آنکه غذا هضم شده باشد .
چهارم : آنکه بعد از جماع بلافاصله با آب سرد غسل ننمايد .
پنجم : بعد از هيچ ورزشي شستشو با آب سرد جايز نيست ؛ خصوصا ورزش هاي قوي و سخت و طولاني .
فوائد سائيدن پا با سنگ پا
ماليدن پا با سنگ پا چند فايده دارد اما بايد سنگ ، خشک متخلخل باشد و کف پا و پاشنه پا را بمالند .
فايده اول : چرک پا را از بين مي برد و خستگي و کوفتگي آن را برطرف مي کند و کراهت از ديدن آن از بين مي رود .
فايده دوم : براي هر نوع سر درد و بيشتر بيماري هاي مغزي سودمند است .
پی نوشت ها:
1_سستي بدن
2_ درد پهلو ، التهاب پرده هاي جنب ريه pleurisy
گردآورنده: واحد تحقیق و پژوهش موسسه فرهنگی قرآن و عترت اسوه تهران