در وصف حضرت زینب کبری(سلاماللهعلیها)، عقلیه بنیهاشم بسیار گفتهاند و داستانهای بسیاری از رشادتها و شجاعتها و سخنوریهای قهرمانانه ایشان نوشتهاند.
اما هر چه بگوییم و هر چه بنویسیم، حق مطلب را ادا نکردهایم و باز ایشان را به معنای واقعی نشناختهایم، باز زوایایی از وجود نازنین و مبارکشان بر ما پوشیده است و معصوم(علیهالسلام) را میخواهد تا زیباییهای وجودی ایشان را وصف کند.
اما «آب دريا را اگر نتوان كشيد، هم به قدر تشنگی بايد چشيد»
عظمت زینب کبری(سلاماللهعلیها)
مقام معظم رهبری میفرماید: «زینب كبری یك نمونه برجسته تاریخ است كه عظمت حضور یك زن را در یكی از مهمترین مسائل تاریخ نشان میدهد.» (اول اردیبهشت 1389)
او را زینت پدر نامیدند تا آن زمان که پدرش امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(علیهالسلام)، تا آن زمان که برادرانش امام حسن مجتبی و امام حسین(علیهماالسلام) با دشمنان و حتی دوستان به ظاهر دوست و در باطن دشمن مواجه بود، زینتی بر اهل بیت پیامبر(صلیاللهعلیهوآله) باشد.
آن زمان که پس از عاشورا و جراحاتی که با به شهادترساندن امامش، برادرانش، پسران و خاندانش بر قلب نازنینش وارد کردند، همچنان محکم و استوار چون پدر بزرگوارش ایستاد و خطبه خواند. «حضرت زینب كبری با یک عده ناهمگون و غیر قابل اعتماد مواجه است، اما اینجور محكم حرف میزند. او زن تاریخ است؛ این زن، دیگر ضعیفه نیست. نمیشود زن را ضعیفه دانست. این جوهر زنانه مؤمن، اینجور خودش را در شرایط دشوار نشان میدهد. این زن است كه الگوست؛ الگو برای همه مردان بزرگ عالم و زنان بزرگ عالم. انقلاب نبوی و انقلاب علوی را آسیبشناسی میكند؛ میگوید شماها نتوانستید در فتنه، حق را تشخیص بدهید؛ نتوانستید به وظیفهتان عمل كنید؛ نتیجه این شد كه جگرگوشه پیغمبر سرش بر روی نیزه رفت. عظمت زینب را اینجا میشود فهمید» (بیانات مقام معظم رهبری، اول اردیبهشت 1389)
پشتیبان و حامی ولایت
او در همه جا چون مادرش پشتیبان ولایت و امامت بود و در هیچ زمان خسته و دلسرد و ناامید نشد.
در اینجا است که مقام معظم رهبری در جایی دیگر ارزش و عظمت زینب(سلاماللهعلیها) را اینگونه توصیف میکند: «ارزش و عظمت زينب كبرى، به خاطر موضع و حركت عظيم انسانى و اسلامى او بر اساس تكليف الهى است. كار او، تصميم او، نوع حركت او، به او اينطور عظمت بخشيد. هر كس چنين كارى بكند، ولو دختر اميرالمؤمنين(عليهالسّلام) هم نباشد، عظمت پيدا مىكند. بخش عمده اين عظمت از اينجاست كه اولاً موقعيت را شناخت؛ هم موقعيت قبل از رفتن امام حسين(عليهالسّلام) به كربلا، هم موقعيت لحظات بحرانى روز عاشورا، هم موقعيت حوادث كشنده بعد از شهادت امام حسين را؛ و ثانياً طبق هر موقعيت، يك انتخاب كرد. اين انتخابها زينب را ساخت.» (22 آبان 1370)
و این انتخابها زینب را ساخت و آن شد که در تمام تاریخ اسلام و جهان شهرت یافت و الحق که نامش زیبنده راهش شد؛ او بود که راه را درست تشخیص داد: «... در آن ساعتهاى بحرانى كه قويترين انسانها نمىتوانند بفهمند چه بايد بكنند، او فهميد و امام خود را پشتيبانى كرد و او را براى شهيدشدن تجهيز نمود. بعد از شهادت حسينبنعلى هم كه دنيا ظلمانى شد و دلها و جانها و آفاق عالم تاريك گرديد، اين زن بزرگ يك نورى شد و درخشيد. زينب به جايى رسيد كه فقط والاترين انسانهاى تاريخ بشريت - يعنى پيامبران - مىتوانند به آنجا برسند.» (بیانات مقام معظم رهبری، 22 آبان 1370)
زینب کبری(سلاماللهعلیها) الگوی زنان آزاده و مسلمان
در اینجا باید متذکر شد که روش دین اسلام در پرورش و تربیت روح و جسم انسان، منحصر به فرد است و میتوان گفت که آنگونه که اسلام در رشد و تعالی انسان و شناخت انسان خودش به خودش هدفدار حرکت کرده است، در هیچ مکتبی اینگونه نبوده است. و برای رسیدن به این هدف والا نیز الگوهایی معرفی کرده است.
زن مسلمان ایرانی چه الگویی میخواهد والاتر و برتر از زینب کبری(سلاماللهعلیها)؛ به غیر از او و مادر گرامیاش: «... مادر او فاطمه زهرا(سلاماللَّهعليها) زن ديگرى بود كه مقامش از زينب كبرى هم بالاتر بود. اينها زنان الگو و نمونه اسلاماند. زن امروز دنيا الگو مىخواهد. اگر الگوى او زينب و فاطمه زهرا باشند، كارش عبارت است از فهم درست، هوشيارى در درك موقعيتها و انتخاب بهترين كارها؛ ولو با فداكارى و ايستادن پاى همه چيز براى انجام تكليف بزرگى كه خدا بر دوش انسانها گذاشته است، همراه باشد. زن مسلمانى كه الگويش فاطمه زهرا يا زينب كبرى(عليهماالسّلام) باشد، اين است.» (بیانات مقام معظم رهبری، 22 آبان 1370)
همه مکاتب به دنبال لذات و منافع دنیایی، آنچه به پیروانشان آموختهاند یکسویه رشد دادن انسان و توجه بیشتر به جسم مادی انسان است. خصوصاً زن را به عنوان دستاویزی برای رسیدن به اهداف شوم و شهوترانیهای خودشان خواستهاند.
اما اسلام با روش توحیدی خود، انسان را به خودش میشناساند که ای انسان تو فقط جسم نیستی و روحی داری که آن روح است که ماندگار خواهد بود و در عوالم بعد و تا قیامت و بعد از آن جاودانه است. جسم تو فقط کالبد زندگی دنیایی تو است و فقط میهمان این عالم است. علامه مصباح یزدی میگوید: «مطالعه اسلام از یک بعد و یک زاویه سبب انحراف و کج فهمی میشود؛ لذا زن مسلمان نباید تنها به بخشی از وظایف خود توجه کند؛ او وظایف فردی، خانوادگی و اجتماعی دارد که باید به همه آنها توجه داشته باشد. وظایف اجتماعی تنها به وظایف اقتصادی و نظامی محدود نمی شود؛ بلکه مهمترین جهاد در دین مبین اسلام که بین زن و مرد نیز مشترک است، جهاد علمی و فرهنگی است، و ثواب کار مخلصانه برای تأمین نیازهای فرهنگی جامعه اسلامی قطعاً از ثواب انجام وظایف فردی و خانوادگی کمتر نیست.»
پس برای رسیدن به هدف والای خلقت، هم جسم و هم روحت باید پرورش پیدا کند. و زینب کبری(سلاماللهعلیها) در چنین مکتبی و در محضر پدر و مادر و برادرانی توحیدی، آموخت و تربیت و پرورش یافت برای اینکه روزی پرورش دهد و انسانهای آزاده را تربیت کند.
تکلیف و وظیفه پرستاری
و اما یکی از ویژگیهای زینب کبری(سلاماللهعلیها) که در راستای همان شخصیت همهجانبه و کلینگر ایشان است، پرستاری از امام سجاد(علیهالسلام) و زنان و فرزندان اهل بیت پیامبر(صلیاللهعلیهوآله) بعد از واقعه عاشورا است. و به همین سبب است که روز میلادش را روز پرستار نامیدند تا زینتی باشد بر نام و حرفه «پرستاری».
پرستاری حرفهای است که فقط انسانهای عاشق انسان و انسانیت میتوانند در آن به کمال و موفقیت برسند، زیرا پرستاران ارتباط مستقیمی با بیمار دارند؛ بنابراین در مراقبت از آنها باید از فضایل اخلاقی بالایی برخوردار باشند، لذا رویکرد فضیلتمحور در رفتار اخلاقی پرستاران کاربرد بیشتری دارد.
همانطور که گفته شد وظایف اجتماعی بر دوش هر زن و مرد مسلمانی است که در شرایط خاص و در حرفههای خاص، این وظایف سنگینتر و حساستر خواهد بود. مقام معظم رهبری درباره حرفه پرستاری میفرماید: «در مورد پرستاری آنچه اعتقاد بنده و دید بنده است این است: من عرض میکنم پرستاری ترکیبی از یک مجموعه ارزشهای اخلاقی و فضایل انسانی است؛ از شفقّت و دلسوزی بگیرید تا مسئولیّتپذیری، تا صبر و بردباری در برابر بیتابیها و کجخلقیها که همه اینها فضیلتهای بزرگ انسانی است و مشکلات جوامع بشری غالباً به خاطرِ نداشتن اینها است و پرستاری مجموعهای از یک چنین ارزشهایی است، تا اهتمام و دقّت و رعایت نسبت به آن انسانی که تحت رعایت او است -با دقّت، با رعایت، با اهتمام- تا صبر و استقامت و دلزده نشدن از مشاهده سختیها. بعضی از شغلها هست که همه سر و کار این شاغل، با مناظر زیبا و نیکوی زندگی است؛ شغل شما، شغلی است که سر و کارتان دائماً با بیماری است، با بیمار است، با درد است، با رنج است؛ شما در مقابل اینها، صبر میکنید، دلزده نمیشوید، دلسرد نمیشوید، کارتان را انجام میدهید؛ اینها فضایل اخلاقی است؛ لذا این [سخنی] را که من عرض میکنم از روی ایمان کامل عرض میکنم که تکریم پرستار به معنای تکریم فضایل انسانی است؛ اگر ما شخصیت پرستار را برجسته میکنیم و برای پرستار ارزش قائل میشویم -که البتّه بنده بارها این نکات را گفتهام- در واقع ارزشگذاری برای فضایل اخلاقی و انسانیِ کمیاب است؛ اینها فضایل اخلاقی است.» (11 دی 1398)
حال با توجه به شرایط بیماری جدید کرونا که حدود یک سال است کل جهان را فراگرفته و همه کشورها کم و بیش با آن دست به گریبان هستند، ارزش فضایل اخلاقی و انسانی این قشر از جامعه بیش از گذشته خودنمایی میکند.
این روزها که بخشهای کرونایی عفونیتر از قبل و سرعت انتشار ویروس بیشتر شده، خانواده پرستارانی که در بخشهای کرونا خدمت میکنند در خطر بیشتری هستند. خستگی و حجم بالای کار یک طرف، استرس درگیرنشدن خانواده هم از طرف دیگر فشار کار پرستاران را چند برابر کرده است. از طرفی به خاطر ترس و نگرانی مردم از این بیماری و وجود حرفهای ضد و نقیض فراوان نسبت به آن در شبکههای اجتماعی، این بیماران با ترس و اضطراب شدید در بخشها بستری میشوند که اولین گام در درمان این بیماران تسکین آلام روحی و امید بخشیدن به آنان است.
که جمع بین این دو وظیفه سنگین، برای پرستاران از مهمترین وظایفی است که باعث میشود رشادتها، مجاهدتها و ازخودگذشتگیهای این قشر بیش از قبل قابل تقدیر و ستایش باشد.