بسم الله الرحمن الرحیم
5 عامل اصلی گرایش افراد به سمت فرقه های انحرافی (قسمت پایانی)
*معمولاً یک تقسیمبندی که انجام میشود این است که گفته میشود برخی فرقهها انحرافی هستند ولی در خصوص برخی دیگر این عنوان به کار نمیرود. به نظر شما ملاک تمایز بین فرقههای انحرافی و غیر انحرافی چیست؛ یعنی چطور میشود یک فرقه را انحرافی قلمداد میکنیم؟
اولاً ما در تعریف کلمه فرقه باید دقت داشته باشیم که کلمه فرقه چه معنایی دارد. اگر فرقه را به معنای مذهب بگیریم و بگوییم فرقه نوعی برداشت از متون و منابع دینی است، بله برخی فرقهها میتوانند انحرافی باشند ولی برخی فرقهها غیر انحرافی باشند اما اگر ما فرقه را در یک نگاه دیگری بررسی کنیم که نگاه جامعه شناختی باشد، یعنی فرقه را به عنوان جریانی با سه مولفه ساختار، سرکرده و تشکیلات در نظر بگیریم جمیع فرقهها انحرافی هستند یعنی ما فرقه غیر انحرافی نداریم چون این فرقهها بر اساس شست و شوی مغزها و انحراف ذهن مردم شکل میگیرند. وقتی یک فرقه در یک جامعه شکل میگیرد کار خودش را با فریب پیش میبرد. فرد پیرو و وابسته به یک جریان فرقهای فریب آن فرقه را خورده است لذا این امر نمیتواند در یک مسیر صحیح اتفاق بیفتد و قطعاً در یک مسیر انحرافی رخ میدهد.
* به نظر شما چطور میشود در یک جامعهای یا در یک کشوری افراد به سوی برخی فرقهها گرایش پیدا میکنند. مثلاً در برخی کشورها فرقههایی حتی مثل شیطان پرستی ترویج میشوند. به نظر شما این امر ناشی از تبلیغات است یا ناشی از اقتضائات جامعه است؟
فرقه گرایی عوامل متعددی دارد. به علت پیچیدگی خود فرقه اگر ما بخواهیم نگاهی به فرقه گرایی و فرقه سازی داشته باشیم میتوان دلایل متعددی برای این امر در نظر گرفت. یک بخش انگیزههایی است که مدعیان فرقهها دارند و یک بخش گرایشهایی است که از طرف مریدان اتفاق افتاده است. چون سوال شما بیشتر ناظر به انگیزههایی است که افراد را به سوی فرقهها سوق میدهد باید عرض کنم در این زمینه عوامل مختلفی وجود دارد.
یکی وراثت است. برخی افراد در خانواده پیروان یک فرقه متولد میشوند و طبیعتاً به سمت اندیشههای خانوادگی حرکت میکنند. کسی که بهایی زاده است بهایی میشود، کسی که مسیحی زاده است مسیحی میشود، کسی که یهودی زاده است یهودی میشود. یکی دیگر از عوامل، تأمین نیاز است یعنی نیازهایی که در جامعه وجود دارد و افراد برای تأمین آن نیازها به هر دری میزنند. یکی از آن درها، در فرقهها است. افراد برای تأمین نیازهایشان به سوی فرقهها میروند و از این طریق ممکن است نیازهای مادی شأن تأمین شود. خب برخی فرقهها منابع مالی دارند و از این منابع مالی برای جذب افراد استفاده میکنند. یکی دیگر از نیازها نیازهای غریزی است. به علت اینکه مشکلاتی در بحث ازدواج وجود دارد افراد برای تأمین این بخش از نیازهایشان جذب فرقهها میشوند. مثلاً مقررات دینی اجازه هر گونه ارتباطی را نمیدهد و برخی افراد هم در تأمین نیازهای جنسی دچار مشکلاتی هستند. در این شرایط، فرقهها اجازه این روابط را میدهند. مثلاً برخی عرفانها تأمین نیاز جنسی را از خواستههای اصلی پرورش روح میدانند یعنی یکی از عوامل اصلی پرورش روح، تأمین نیاز جنسی است. به عنوان مثال «اوشو» کتابی با نام «از سکس تا فراآگاهی» دارد. این نوع نگاه باعث جذب خیلی از افراد میشود.
یکی دیگر از عوامل، درک نادرست از دین است. به علت اینکه در تعریفی که از دین در جامعه ارائه شده نارساییهایی وجود دارد، یک درک نادرست از دین ایجاد میشود. مثلاً صدا و سیما برنامهای با نام «شاید برای شما اتفاق بیفتد» یا برنامه «کلید اسرار» پخش میکند. شاید این برنامهها در نگاه اول خیلی عادی به نظر برسد و تصور شود پیام این برنامهها این است اگر مردم کار خوب کنند نتایج خوب میبینند و اگر کار بدی کنند نتایجی بدی میبینند اما این برنامهها ذهن افراد را برای فریفتگی و درک غلط از دین آماده میکند.
*به عنوان سوال آخر، هر فرقهای برای اینکه به حیات خودش ادامه دهد لازم دارد ذهن مخاطبان خودشان را کنترل کند و مدیریت ذهن داشته باشد. لطفاً به چند نمونه از راهکارهایی که فرقهها برای کنترل ذهن مخاطبان خودشان دارند و بین فرقهها متداول است اشاره فرمایید.
فرقهها برای اینکه یک فرد را دچار تحول کنند و او را به پذیرش خودشان وادار کنند به اشکال مختلف ورود میکند؛ از لفّاظی و سخنوری گرفته یعنی با صغری، کبری چیدنهای زیبا سعی میکنند افراد را جذب بکنند. همچنین با تفسیر به رأی منابع دینی مورد اعتقاد فرد سعی میکنند افراد را جذب کنند؛ مثلاً وقتی طرف مسلمان است با تفسیر به رأی آیات و روایات او را به سمت اندیشههای خودشان میکشانند.
همچنین شخصیتدهی کاذب به افراد یک راه دیگر برای کنترل ذهن افراد است. شخصیتدهی کاذب به این نحو است که میگویند شما در مسیر هدایت قرار دارید و اگر در این مسیر قرار گرفتید چه جایگاهی دارید و … لذا اینها را به عقل و دانش و خرد دروغین یا امور الهی و معنوی دعوت میکنند که در نهایت منجر به مدیریت ذهن اینها میشود.
گردآورنده : پروانه مرادی سبزوار
منبع : خبرگزاری مهر , مشرق