بسم الله الرحمن الرحیم
عوامل مصرف گرایی ، تجمل گرایی یا شکم پرستی
کسی که درآمد داشته و راه مصرف صحیح را یاد بگیرد بهترین فاتح قله های پیشرفت در بهترین جایگاه آخرت را با خود به همراه دارد: پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) ثروت و مال دنیا را بهترین یار و یاور انسان برای رشد و تعالی و نیل به تقوای الهی شمرده است.
بدون تردید عوامل مختلفی انسان را به مصرف گرایی سوق میدهد که به ریخت و پاش و به ناچار به حیف و میل اموال و تضیع حقوق دیگران میانجامد و سبب بسیاری از سوء استفاده ها میشود. اسلام حب و محبت به دنیا و مال اندوزی را ریشه تمام مشکلات و خطاهای انسان دانسته به همین دلیل است که در جلوگیری از بیماری مصرف گرایی و اسراف باید به ریشه های آن توجه کرد تا به درمان اساسی آن پرداخت.
عوامل مصرف گرایی میتواند تجملگرایی، شکم پرستی و پرخوری، رفاه طلبی که به شرح مختصر آن میپردازیم.
تجمل گرایی
یکی از عوامل مصرف گرایی روحیه تجملگرایی است؛ کسانی که اینگونه زندگی کرده و رشد نموده اند به این روش زندگی خو گرفته اند و دارای تکبر و غرور و مدام در پی خود نمایی هستند و ارزش انسان بودن را در لباس، مسکن، ماشین و ... میدانند و خود را برتر از دیگران میدانند و برای ارضای این نیازها همیشه و در همه حال دوست دارند برترین و گرانترین لباسها و خانه ها و.... را داشته باشند تا بتوانند فخر فروشی کنند.
رفاه طلبی و تن پروری
بیماری بزرگی که باید درمان شود روحیه رفاه طلبی و تن به کار ندادن است و بعضیها دوست دارند فقط مصرف کننده باشند و حاضر نیستند در تولید نقش داشته باشند چون برایشان دشوار است که تن به کار و زحمت دهند و همیشه و در همه حال به دنبال کارهای راحت و پردرآمد هستند که همیشه این اتفاق برایشان به وجود نمیآید و اگر پیشنهاد کاری به آنها داده شود که پایگاه اجتماعی به ظاهر پایین داشته باشد قبول نمیکنند و با این کار تا آخر عمر سربار خانواده و جامعه خود خواهند بود؛ یعنی هزینه سنگین این افراد در جامعه و خانواده فقط بردوش اندکی خواهد بود و اگر با دید منطقی به این قضیه بنگریم فاجعه آمیز خواهد بود.
شکم پرستی
پرخوری ریشه بسیاری از بیماریها و عامل کوتاهی عمر است و یکی از مصادیق روشن اسراف پرخوری است؛ فرد پرخور به انواع بیماریها دچار میگردد و به ناچار برای درمان و مصرف مبالغ سنگینی را برای خانواده و جامعه خود همراه دارد و در فرهنگ دینی از آن نکوهش شده است و پرخوری یکی از اسباب مصرف گرایی است.
حضرت علی(علیه السلام)میفرماید: چیزی نزد خداوند مبغوضتر از شکم پر نیست؛ پرخوری و افراط در شکمپرستی غریزه جنسی را به طور سریع رشد میدهد و انسان را به گونه غیر طبیعی به طرف فساد جنسی میکشاند.
قرآن شهوت در خوردن را شیوه حیوان و کفار میداند. سوره محمد آیه 12 خداوند میفرماید: کسانی که کافر شدند بهره میجویند و میخورند همان گونه که چارپایان می خورند و سرانجام جایگاهشان آتش است.
البته آنچه بیان شد پرخوری و شکمپرستی بود، ولی اگر کسی به اندازه نیاز و بدون اسراف و تجملگرایی بخورد و به دیگران هم بخوراند پسندیده است.
راه درمان تجمل گرایی
بنابرآنچه بیان شد، اگر بخواهیم در طول حیات و زندگی چند روزه دنیا گرفتار طغیان و سر کشی، انحطاط اجتماعی، وابستگی اقتصادی، گسترش فحشا و منکرات و پشت کردن به ارزشهای الهی و انسانی نشویم، چارهای نداریم جز اینکه از نعمتها و مواهب الهی به صورت درست و حساب شده استفاده و بهره برداری کنیم و از اسراف، تبذیر و تجمل گرایی دوری نماییم. از جمله ی آثار شوم تجمل گرایی، پشت کردن به ارزشها و امور معنوی و اخلاقی است. افراد و اشخاصی که شیفته و مجذوب ثروت و سرمایه می شوند، تمام توان و همت خود را صرف جمع آوری زرق و برق دنیا میکنند، در قاموس آنها، مفاهیم ارزشی مثل: زهد، تقوا، ساده زیستی، انفاق، ایثار هیچ جایگاهی نخواهد داشت.
قرآن کریم می فرماید: «الَّذِینَ یَسْتَحِبُّونَ الْحَیَاةَ الدُّنْیَا عَلَی الْآخِرَةِ وَ یَصُدُّونَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ وَ یَبْغُونَهَا عِوَجاً أُولَئِکَ فِی ضَلالٍ بَعِیدٍ؛ کسانیکه زندگی دنیا را به آخرت، ترجیح میدهند و مردم را نیز از راه خدا منحرف میکنند و در پی آن هستند که برای سنت و دین خدا کجی ایجاد کنند، ضلالت برای آنان حتمی است.»آیه 3سوره ابراهیم
در جای دیگر میخوانیم: «وَ قَالَ مُوسَی رَبَّنَا إِنَّکَ آتَیْتَ فِرْعَوْنَ وَ مَلَأَهُ زِینَةً وَأَمْوَالاً فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا رَبَّنَا لِیُضِلُّوا عَنْ سَبِیلِکَ؛ موسی گفت: پروردگارا! تو، فرعون و اشراف وابسته او را در زندگی دنیا، زیور و دارایی دادهای که با آن، مردمان را از راه تو گمراه کنند.»آیه 88سوره یونس
وابستگی شدید به زرق و برق دنیا، انسان را برده و مطیع خود میسازد؛ زیرا انسان برای اینکه به زندگی خود، رونق و صفا بخشد، به تنعم و تجمل رو میآورد و به تدریج با امور و اشیایی که وسیله تنعم و تجمل و یا ابزار قوت و قدرت خویش قرار داده، خو گرفته و شیفته آن می شود و رشتههایی نامرئی او را خوار و ذلیل نموده و به زانو در میآورد. در نتیجه خدا و آخرت را به کلی از یاد میبرد: «یَعْلَمُونَ ظَاهِرًا مِّنَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَ هُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غَافِلُونَ؛ آنان تنها ظاهری از زندگی دنیا را میدانند و از آخرت بیخبرند.»آیه 7سوره روم
گروآورنده:پروانه مرادی سبزوار
منابع:ویکی فقه،خبرگزاری مهر